Hành Quân Long Reach (u)

Hành Quân Long Reach
(Kię̀m vĩ kích thủ)

Hành Quân Long Reach do Sư Đoàn 1 Không Kỵ Mỹ thực hię̣n tại khu vực Chuprong-Iadrang, Cao Nguyęn, Vię̣t Nam từ 27 tháng 10 đę́n 26 tháng 11 năm 1965. Tęn quen thuộc hơn là Pleiku campaign. Cuộc hành quân trię̉n khai qua ba cuộc hành quân: All the Way do Lữ Đoàn 1 thực hię̣n từ 27 tháng 10 đę́n 9 tháng 11; Silver Bayonet I do Lữ Đoàn 3 thực hię̣n từ 9 đę́n 18 tháng 11; và Silver Bayonet II do Lữ Đoàn 2 thực hię̣n từ 18 đę́n 26 tháng 11. Trận Ia Drang, bao gồm trận LZ X-Ray (14 đę́n 16 tháng 11) và LZ Albany (17 đę́n 18 tháng 11), xảy ra trong thời kỳ của hành quân Silver Bayonet I.⁽¹⁾

Đây là một cuộc hành quân lięn hợp Vię̣t-Mỹ với Quân Đoàn II phụ trách phần khái nię̣m hành quân và tình báo và với Sư Đoàn 1 Không Kỵ đię̀u khię̉n các toán quân và tię́p vận.⁽²⁾⁽³⁾

Khái nię̣m hành quân của Tham Mưu Trưởng Quân Đoàn II là xử dụng oanh tập B-52 tięu dię̣t ba trung đoàn Bắc Vię̣t -32, 33 và 66 – vào thời đię̉m chúng tập trung tại rặng núi Chu Prong đę̉ chuẩn bị tấn công trại Pleime lần thứ hai.⁽⁴⁾ Hành động không quân được hỗ trợ bởi lực lượng bộ binh của không kỵ ghim các toán quân địch trở thành các mục tięu thích ứng cho các oanh tập B-52. Tướng Richard Knowles, Tư Lę̣nh Sư Đoàn 1 Không Kỵ Tię̀n Phương, mô tả các thę́ đię̀u quân đổ bộ các toán quân tại LZ X-Ray như "chộp hổ đằng đuôi" và di chuyę̉n toán quân đę́n LZ Albany như "chộp hổ đằng đuôi từ một hướng khác".⁽⁵⁾

Bối Cảnh

Sau khi thất bại "công đồn đả vię̣n" tại Pleime, Bộ Tư Lę̣nh Mặt Trận B3 Bắc Vię̣t ra lę̣nh cho hai Trung Đoàn 32 và 33 rút lui vę̀ hậu cứ tại vùng rặng núi Chu Prong. Hai trung đoàn này sẽ đoàn tụ với Trung Đoàn 66 đę̉ toan tính tấn công trại Pleime lần thứ hai. Lần này, chủ lực tấn công là Trung Đoàn 66 được tăng phái với một tię̉u đoàn súng phòng không hai nòng 14,5 ly và một tię̉u đoàn bích kích pháo 120 ly.⁽⁶⁾

Quân Đoàn II thu hoạch được những thông tin thię́t yę́u này qua nguồn tình báo kię̉m thính các lięn lạc giữa các cố vấn Tàu hoạt động tại cấp trung đoàn⁽⁷⁾ và bản doanh cố vấn Tàu thię́t lập tại Nam Vang đę̉ hỗ trợ cho Mặt Trận B3 vę̀ mặt tię́p vận.⁽⁸⁾ Các cố vấn Tàu đàm thoại vô tư bằng tię́ng Quan Thoại,⁽⁹⁾ không ý thức được là phía Quân Lực Vię̣t Nam Cộng Hoà nghe ngóng các cuộc đię̣n đàm của họ. Nguồn tình báo này được bảo mật; cả phía Vię̣t Cộng lẫn phía Hoa Kỳ đę̀u lầm tưởng là các "đię̣p vięn đặc bię̣t thuộc QLVNCH".⁽¹⁰⁾⁽¹¹⁾ Nguồn tin tình báo này cho phép hoạch định mọi khía cạnh của các cuộc hành quân tręn căn bản "tin tình báo tức thời" cũng như lập thời khóa bię̉u cho năm ngày oanh tập B-52.⁽¹²⁾ Đại Tá Hię́u xác nhận là "sự nắm vững tình hình địch đã làm cho trận chię́n phát trię̉n đę́n một mức độ và quy mô tối đa đồng thời đem lại những chię́n công lớn nhất từ trước đę́n nay của Quân Lực Vię̣t Nam Cộng Hòa và Đồng Minh."⁽¹³⁾

Thông thường thì Trưởng Ban 2 và Trưởng Ban 3 của MACV đảm trách thię́t kę́ hoạch oanh tập B-52, với Trưởng Ban 2 đię̀u nghięn và chọn lựa các mục tięu bao gồm các hậu cứ tię́p lię̣u và/hay tập trung quân lính dựa vào tin tình báo. Trong trường hợp của cuộc hành quân Long Reach, các toán quân địch bị Quân Đoàn II khuyę́n dụ trở thành mục tięu dựa vào nguồn tình báo của Quân Đoàn. Phần thi hành gồm ba giai đoạn sau: thię́t lập, ghim và oanh tập mục tięu.

Ngày 26 tháng 10 năm 1965, Quân Đoàn II yęu cầu các toán quân Mỹ trợ giúp trong vię̣c thực hię̣n một cuộc hành quân trục lợi tię́p sau chię́n thắng tại Pleime. Toàn bộ Sư Đoàn 1 Không Kỵ được tăng phái cho lực lượng Quân Đoàn II. Cuộc hành quân lięn hợp Vię̣t-Mỹ được đặt tęn là Long Reach (dịch từ Trường Chinh) và được thi hành trong khuôn khổ một phương thức đặc bię̣t bao gồm "chung: tình báo và quan nię̣m; rięng rẽ: vùng hành quân, chỉ huy, đię̀u động dię̃n tię́n và trừ bị."⁽²⁾ Một Bộ Chỉ Huy Tác Chię́n Sư Đoàn 1 Không Kỵ, dưới sự lãnh đạo của Chuẩn Tướng Richard Knowles, được thię́t lập cạnh bęn bản doanh Quân Đoàn II.⁽¹⁴⁾ Vùng hành quân của Sư Đoàn 1 Không Kỵ được nới rộng cho toàn khu vực Chuprong-Iadrang, ngoại trừ lân cận trại Pleime được duy trì dưới trách nhię̣m QLVNCH đę̉ trông bę̀ ngoài ra vẻ yę́u kém ngõ hầu cám dỗ địch quân tấn công trại lần thứ hai.⁽¹⁵⁾

Thực Hię̣n

Hành quân Long Reach khởi động ngày 27 tháng 10 với sự tham gia của Lữ Đoàn 1 Không Kỵ

= Hành Quân All the Way (27 tháng 10 đę́n 9 tháng 11)

Sứ mạng của cuộc hành quân là lùa các toán quân đang rút lui của Trung Đoàn 32 và 33 trở vę̀ hậu cứ trong rặng núi Chu Prong; tại đây hai trung đoàn sẽ lięn kę́t lực lượng với Trung Đoàn 66.

Ngày 27 tháng 11, các toán trực thăng Dię̀u Hâu phát xuất từ Sư Đoàn 1 Không Kỵ bắt đầu hành động. Trực thăng bay tręn bàu trời toàn vùng truy lùng địch quân. Khi tìm thấy địch, các đơn vị này bị tấn kích. Các chię́n thuật này buộc địch quân di chuyę̉n không ngừng. ⁽¹⁶⁾ Vào cuối ngày này, các đơn vị tię̀n phương của Trung Đoàn 32 tię́n tới vùng tập trung tię̀n phương tại làng KRO. Ngày 28 tháng 10, toàn thę̉ Trung Đoàn 32 đặt chân tới mạn bắc sông Ia Drang. Ngày 31 tháng 10, các đơn vị địch quân tię́p tục tan rã và tách ra từng toán nhỏ trong khi tię́n vę̀ hậu cứ tại chân rặng núi Chu Prong. Ngày 1 tháng 11, các toán quân Không Kỵ khám phá và hủy dię̣t một bę̣nh xá dã chię́n VC; và bản doanh Trung Đoàn 33 đã tới hậu cứ tại làng Anta, nhưng phần lớn trung đoàn còn trải dài từ Pleime đę́n Chu Prong. Ngày 2 tháng 11, Trung Đoàn 66 bắt đầu di chuyę̉n vào các vùng tập trung trong khu vực Chuprong-Iadrang. Ngày 3 tháng 11, các toán quân Không Kỵ phục kích Tię̉u Đoàn 8 thuộc Trung Đoàn 66 mới vừa xâm nhập, trong khi Trung Đoàn 33 vẫn còn đang nỗ lực lôi kéo các đuôi đầy thương tích vę̀ mật khu Chu Prong, Ngày 4 tháng 11, Trung Đoàn 33 di chuyę̉n ra khỏi hậu cứ tại Đồi 732 đę́ chię́m ngự các vị trí từ Đồi 732, xuống tới mạn bắc sông Ia Meur trong khi các mảnh vỡ vẫn còn tię́n vę̀ hướng tây. Tię̉u đoàn hậu vę̣, vì khởi hành sau và di chuyę̉n chậm chạp hơn mọi đơn vị khác vẫn còn ở phía đông của các vị trí Không Kỵ. Ngày 6 tháng 11, Trung Đoàn 66 tię́p tục tię́n vào các vùng tập trung và Trung Đoàn 33 ngóng chờ các lực lượng tan vụn kę́t tụ vę̀ lại với đơn vị mẹ. Trong khi đó, Trung Đoàn 32 và Tư Lę̣nh Mặt Trận Dã Chię́n, đóng tại phía bắc Ia Drang, gần kę̀ bięn giới Căm Bốt. Ngày 7 tháng 11, Trung Đoàn 33 suy nhược đợi chờ nhóm tàn quân vę̀ tới. Ngày 8 tháng 11, chỉ còn các đơn vị mảnh vỡ và các nhóm tàn quân vẫn sót lại phía đông mật khu Chuprong-Iadrang. Ngày 9 tháng 11, bản doanh Mặt Trận Dã Chię́n B3 đóng tại phía bắc Ia Drang và Trung Đoàn 33 tập hợp xong các đơn vị cuối cùng.⁽¹⁷⁾

Tấc cả các nỗ lực lùa địch đę̀u do các toán bay Dię̀u Hâu hoàn thành. Trong giai đoạn này, bộ chię́n của Không Kỵ thuộc các Tię̉u Đoàn 2/12, 1/8, 1/12 và 2/8 chỉ có một số ít – 9 lần – đụng độ với địch.⁽¹⁸⁾

Giai đoạn lùa địch chấm dứt. Tuy nhięn, mặc dù các đơn vị địch quân đã tụ họp trong vùng rặng núi Chu Prong, chúng vẫn còn tản mác trong tư thę́ phòng thủ khię́n các oanh tập B-52 vô hię̣u quả. Tię́p đę́n là giai đoạn khuyę́n dụ các đơn vị địch sát lại nhau gần hơn và trở thành các mục tięu cho các oanh tập B-52.

= Hành Quân Silver Bayonet I (9 đę́n 18 tháng 11)

Ngày 9 tháng 11, Lữ Đoàn 3 Không Kỵ thay thę́ Lữ Đoàn 1 Không Kỵ và thực hię̣n cuộc hành quân Silver Bayonet I. Sứ mạng của cuộc hành quân là thię́t lập các mục tięu cho oanh tập B-52.

Lữ Đoàn 3 Không Kỵ nhận được lę̣nh hoán chuyę̉n hướng hành quân từ tây sang đông như thę̉ đánh lạc mất các vị trí địch quân. Mặt Trận Dã Chię́n B3 mắc mưu kę́ và quyę́t định khởi công chuẩn bị tấn công trại Pleime lần thứ hai. Ngày 11 tháng 11, cả ba trung đoàn được lę̣nh nhập vào các vùng tập trung đę̉ tái tổ chức, tái trang bị và tập trận sửa soạn tấn công. Ngày tấn công được ấn định vào ngày 16 tháng 11.⁽¹⁹⁾ Sự thu gom các toán quân vào các vùng tập trung khię́n cho chúng trở thành mục tięu cho oanh tập B-52. Trưởng Ban 3/MACV được thông báo chuyę̉n động tię́n trình oanh tập B-52. Đợt bom đầu tięn sẽ được thả tại đię̉m cách LZ X-Ray khoảng 7 cây số rưỡi vę̀ hướng tây và thời đię̉m tại mục tięu được ấn định vào lúc 16 giờ ngày 15 tháng 11.⁽²⁰⁾ Ngày 12 tháng 11, Tię̉u Đoàn 1/7 được lę̣nh sẵn sàng đổ bộ tại rặng núi Chu Prong trong thę́ nghi binh.⁽²¹⁾ Ngày 13 tháng 11, đương khi một số đơn vị trinh sát và đơn vị vận tải đã di chuyę̉n ra khỏi các vùng tập trung, Tię̉u Đoàn 1/7 được lę̣nh đổ bộ tại phía đông chân rặng núi Chu Prong và thực hię̣n một cuộc hành quân tới ngày 15 tháng 11 ⁽²²⁾ với dụng ý khuyę́n dụ Mặt Trận Dã Chię́n B3 đình trę̣ di chuyę̉n các toán quân ra khỏi các vùng tập trung tới một khoảng thời gian sau khi oanh tập B-52 khởi động.⁽²³⁾ Ngày 14 tháng 11, một số đơn vị xung kích thuộc lực lượng Mặt Trận Dã Chię́n B3 khởi sự di chuyę̉n ra khỏi các vùng tập trung.⁽²⁴⁾ Vào lúc 10:48 giờ, các đơn vị dẫn đầu của Tię̉u Đoàn 1/7 Không Kỵ tới LZ X-Ray sau một trận 30 phút hỏa lực gồm pháo binh, hỏa tię̃n trực thăng và oanh kích máy bay. Đię̉m đổ bộ cách khoảng 200 thước từ vị trí của Tię̉u Đoàn 9 thuộc Trung Đoàn 66. Mặt Trận Dã Chię́n B3 đã mắc mưu và quyę́t định phản công chống lại mối đe dọa mới với hai tię̉u đoàn – 7 và 9 thuộc Trung Đoàn 66 – đồng thời ra lę̣nh cho Trung Đoàn 32 và 33 duy trì vị trí tại các vùng tập trung.⁽²⁵⁾ Lữ Đoàn 3 Không Kỵ đáp ứng bằng cách tăng phái Tię̉u Đoàn 2/7 và 2/5 Không Kỵ; Tię̉u Đoàn 2/7 đổ bộ xong vào lúc 9:10 giờ và Tię̉u Đoàn 2/5 vào lúc 12:05 giờ ngày 15 tháng 11.⁽²⁶⁾ An ninh của Tię̉u Đoàn 1/7 Không Kỵ còn được bảo đảm thęm bằng một vòng đanh thép hỏa pháo và bằng các tấn kích không quân 24 tręn 24 tię́ng bắn phá mọi nẻo đường tới lui bãi đáp đę̉ ngăn chận Trung Đoàn 32 và 33 gia nhập trận chię́n.⁽²⁷⁾ Oanh tập B-52 khởi động lúc 16:00 giờ và trút bom xuống các vị trí của Trung Đoàn 32 và 33 trong hai ngày 15 và 16 tháng 11. Tię̉u Đoàn 1/7 Không Kỵ dời khỏi LZ X-Ray trưa ngày 16 tháng 11 và được thay thę́ bởi Tię̉u Đoàn 2/7 và 2/5. Sáng ngày 17 tháng 11, hai tię̉u đoàn này dời bỏ LZ X-Ray và lội bộ tới LZ Albany và LZ Columbus trong một thę́ tác chię́n "chộp hổ đàng đuôi từ một hướng khác"⁽⁵⁾ đę̉ cho phép trải thảm bom xuống các vị trí của các đơng vị thuộc Trung Đoàn 66 còn nán lại quanh vùng LZ X-Ray.⁽²⁸⁾ Các toán quân Không Kỵ bị tổn thất nặng tại LZ X-Ray và LZ Albany vì địch quận vận dụng nhię̀u chię́n thuật "bię̉n người".⁽²⁹⁾

Oanh tập B-52 tię́p dię̃n hai ngày nữa khắp mật khu Chuprong-Iadrang từ tây sang đông khię́n cho vùng rừng rậm không còn hữu hię̣u cho ẩn núp vào che đậy. Tình báo Quân Đoàn II ước tính các cuộc oanh tập B-52 khię́n cho 2/3 lực lượng địch bất khả dụng. Số quân sống sót của lực lượng Mắt Trận Dã Chię́n B3 chỉ còn có một hàng lang eo hẹp dọc theo sông Ia Drang đę̉ tẩu thoát sang Căm Bốt.⁽³⁰⁾

= Hành Quân Silver Bayonet II/Hành Quân Thần Phong (18 đę́n 26 tháng 11)

Ngày 18 tháng 11, Lữ Đoàn 2 Không Kỵ được lę̣nh di chuyę̉n đę́n LZ Crooks đę̉ "chộp hổ đằng đuôi từ một hướng khác"⁽⁵⁾ và giúp Lữ Đoàn Dù Vię̣t Nam tięu dię̣t hai tię̉u đoàn – 334 và 634 – còn lại của Trung Đoàn 32. Lữ Đoàn 2 Không Kỵ tię́p tục gây áp lực từ đồng sang tây và thię́t lập một căn cứ hỏa pháo tại LZ Crooks với Tię̉u Đoàn 2/17 Pháo Binh đę̉ yę̉m trợc cho cuộc hành quân Thần Phong; căn cứ hỏa lực được Tię̉u Đoàn 2/5 Không Kỵ bảo an.⁽³⁰⁾

Lữ Đoàn Dù Vię̣t Nam tięu dię̣t ba trung tâm huấn luyę̣n, một kho tàng quân dụng và 75 căn nhà. Quân Dù cũng gię́t 265 VC và tịch thâu 52 súng ống đủ loại trong hai trận phục kích ngày 20 và 24 tháng 11. Ngày 26 tháng 11, khi không còn đụng độ với địch quân đã thoát chạy sang mật khu Căm Bốt, Lữ Đoàn Dù Vię̣t Nam và Sư Đoàn 1 Không Kỵ dời bỏ vùng hành quân.⁽³¹⁾⁽³²⁾

- ⁽¹⁾ Kinnard, William (1966), Pleiku Campaign, After Action Report, trang 1
- ⁽²⁾ Vinh Loc (1966), Why Pleime, Viet Nam: Information Printing Office, trang 119
- ⁽³⁾ Knowles, Richard (1983), LZ X-Ray Battle, trang 7
- ⁽⁴⁾ McChristian, J.A. (1966), Intelligence Aspects of Pleime/Chupong Campaign, J2/MACV, trang 6
- ⁽⁵⁾ Knowles, trang 6
- ⁽⁶⁾ Vinh Loc, trang 80
- ⁽⁷⁾ Mohr, Charles, Three Prisoners Tell Of Aid From China North Vietnamese Also Say Cambodians Helped Them, The New York Times, (16 November 1965): Tù binh Bắc Vię̣t nói hôm nay là các đơn vi ̣họ tię́p nhận sự trợ giúp từ lính Mięn trong khi xâm nhập vào Nam Vię̣t Nam và mỗi trung đoàn xâm nhập có một cố vấn Trung Cộng.
- ⁽⁸⁾ Vĩnh Lộc (1966), Pleime Trận Chiến Lịch Sử, Viet Nam: Bộ Thông Tin, trang 124
- ⁽⁹⁾ Moore, Harold G. & Joseph L. Galloway (1992), We Were Soldiers Once ... and Young — Ia Drang: the battle that changed the war in Vietnam, New York, New York: Harper Perennial, ISBN 0-06-097576-8, trang 64
- ⁽¹⁰⁾ Kinnard, trang 46
- ⁽¹¹⁾ Coleman, J.D. (1988), Pleiku, The Dawn of Helicopter Warfare in Vietnam, New York: St.Martin's Press, trang 119
- ⁽¹²⁾ McChristian, trang 2
- ⁽¹³⁾ Vĩnh Lộc, trang 94
- ⁽¹⁴⁾ Kinnard, trang ii
- ⁽¹⁵⁾ G3 Journal/I Field Force Vietnam, November 14–26, 1965 [1], [2], [3], [4] (tài lię̣u lưu trữ tại National Archive, Maryland), 10/30/65 entry
- ⁽¹⁶⁾ Vinh Loc, trang 76
- ⁽¹⁷⁾ McChristian, trang 16-40
- ⁽¹⁸⁾ Coleman, trang 189
- ⁽¹⁹⁾ Kinnard, trang 67-76
- ⁽²⁰⁾ Kinnard, trang 89
- ⁽²¹⁾ Coleman, trang 196
- ⁽²²⁾ Coleman, trang 199
- ⁽²³⁾ Kinnard, trang 82
- ⁽²⁴⁾ Kinnard, trang 85
- ⁽²⁵⁾ Nguyễn Hữu An (2005), Chiến Trường Mới, Hồi Ức, Hŕ Nội: Nhŕ xuất bản Quân đội Nhân dân, trang 34
- ⁽²⁶⁾ Vinh Loc, trang 88
- ⁽²⁷⁾ Knowles, trang 4
- ⁽²⁸⁾ Kinnard, trang 94
- ⁽²⁹⁾ Vinh Loc, trang 92
- ⁽³⁰⁾ Vinh Loc, trang 97
- ⁽³¹⁾ Vinh Loc, trang 103
- ⁽³²⁾ Kinnard, trang 120

Nguyę̃n Văn Tín
Ngày 15 tháng 11 năm 2017

Tài lię̣u tham khảo

- Chính

- Sách báo

* Pleiku, the Dawn of Helicopter Warfare in Vietnam, J.D. Coleman, St. Martin's Press, New York, 1988.

* We Were Soldiers Once… and Young, General Harold G. Moore and Joseph L. Galloway, Random House, New York, 1992.

* "First Strike at River Drang", Military History, Oct 1984, pp 44-52, Per. Interview with H.W.O Kinnard, 1st Cavalry Division Commanding General, Cochran, Alexander S.

* The Siege of Pleime, Project CHECO Report, 24 February 1966, HQ PACAF, Tactical Evaluation Center.

* Silver Bayonet, Project CHECO Report, 26 February 1966, HQ PACAF, Tactical Evaluation Center.

- Vię̣t Cộng

generalhieu