Nghệ Thuật Lui Binh

Ngoài chiến trường, chỉ huy tấn công tương đối giản dị; trái lại chỉ huy lui binh th́ thật là căm go. Trong thế tấn công, ta ở thế chủ động: mọi sự đă được tiên liệu, sắp xếp trước, các động tác phối hợp giữa các đơn vị đă được điều nghiên kỹ càng, những mục tiêu tấn công đă được vạch ra rơ ràng, các hỏa lực yểm trợ cần thiết đă được phối trí chu đáo, yếu tố thời gian đă được chẩn đoán kỹ lưỡng, trận tuyến thường nằm trước mặt, nhắm thấy địch dễ dàng, tinh thần quân lính hứng khởi hăng say và đằng đằng sát khí...Trong thế rút quân, ta ở trong thế bị động: mọi sự đều bất trắc, bất định, các động tác phối hợp giữa các đơn vị phải tùy thuộc vào nhiều yếu tố biến động, các hỏa lực yểm trợ thường bất khả dụng v́ quân địch bám sát, yếu tố thời gian th́ không lường được và rất là eo hẹp, trận tuyến thường là tứ phía, địch ẩn núp đâu không thấy, tinh thần quân lính bị giao động hoang mang và nhụt khí... Phải là một Tướng thật cừ khôi mới khuất phục được các yếu tố tiêu cực vừa nêu để giữ vững ḷng tin và duy tŕ chí phấn đấu của binh lính.

Đem hai cuộc lui binh do Tướng Hiếu thực hiện – (1) Thuần Mẫn tháng 6/1965 trên Cao Nguyên và (2) Snoul tháng 5/1971 tại Cam Bốt – ra phân tách, ta sẽ rút tiả được những yếu tố cần thiết cho một cuộc lui binh thành công.

Thế Nghi Binh: Thủ hay Tẩu

Khi bị địch vây hăm, ḿnh cần biết địch có ư định tiêu diệt ḿnh hay chỉ là thế nghi binh công đồn đả viện, hay dùng lối nói Việt Cộng đánh diện diệt điểm. Ngược lại, ḿnh cũng phải đối lại với thế nghi binh thủ hay tẩu để dùng tới yếu tố bất ngờ và yếu tố thần tốc khi đến lúc ḿnh rút.

Trong trận chiến Thuần Mẫn, sau khi cuộc di tản quân trú pḥng bằng trực thăng bị thất bại, quận trưởng quận Thuần Mẫn nhận được lệnh điều quân tự phá vỡ ṿng vây. Nhưng

để đánh lừa Việt Cộng, lệnh được chuyển đi cách công khai trên vô tuyến là trại quân phải cầm cự cho đến khi đoàn quân tiếp cứu đến vào ngày hôm sau.

Trong trận chiến Snoul, sau khi thăm viếng tiền đồn và trước khi bước lên trực thăng, Tướng Hiếu căn dặn Tiểu Đoàn Trưởng Tiểu Đoàn 1/8:

Đừng tin vào Mỹ hứa hẹn về B52, phải tự lực cánh sinh một ḿnh ở vị trí tiền đồn tử thủ này nếu không có lệnh rút lui. Anh phải có sáng kiến đem sự sống cho tiểu đoàn và chi đoàn thiết giáp đang biệt phái cho anh. Nếu có lệnh của tôi rút về, anh phải giả vờ cho lệnh tử thủ tại chỗ trong máy truyền tin, v́ Việt Cộng chắc chắn sẽ nghe rơ trong máy, đồng thời bảo ông Dzần cho máy bay B52 thả tại lộ tŕnh anh dự định rút quân. Sau đó, rút lẹ!

Khi Tiểu Đoàn 1/8 nhận được mật điện rút lui, Tiểu Đoàn Trưởng Trần Văn Thưởng đă thi hành thế nghi binh của Tướng Hiếu. Anh kể:

Khoảng 08:00G ngày 28/5/71, tiểu đoàn nhận được mật điện từ BCH/CĐ8, cho lệnh bỏ căn cứ và rút quân về giao tiếp với Tiểu đoàn 2/7 tại chợ Snoul vào ngày mai, 29/5/71.

Khoảng 17:00G, Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 1/8 xin gặp Thiếu tá Hùng, Trưởng ban 3 Trung đoàn 8, để nói chuyện bằng bạch văn trong máy truyền tin. TĐT nói, "Tôi đă nhận lệnh tử thủ cũng như tin mừng là chúng ḿnh sẽ có B52 yểm trợ."

Sự chủ quan của địch cũng làm địch bị lầm lẫn trong kế nghi binh của quân trú pḥng. Từ ngày 25/5/71 đến ngày 28/5/71, các đại đội luôn luôn than phiền về BCH/TĐ về việc thiếu nước uống, một số binh sĩ đă ngă bịnh và mất tinh thần. Ngoài ra các đại đội đồng thanh xin tiếp tế nước uống khẩn cấp, hay phải đánh gấp vào con suối để lấy nước uống. Địch hoàn toàn tin tưởng vào các cuộc đàm thoại trong máy truyền tin của quân trú pḥng, bởi v́ chúng thừa hiểu rằng các LLKK Hoa Kỳ đă không thể tải thương hay tiếp tế cho TĐ1/8 v́ hỏa lực pḥng không và trận địa pháo của chúng quá mạnh. Do đó địch chủ quan tin rằng cứ việc bao vây, pháo kích mạnh để ngăn chặn trực thăng tiếp tế và tải thương, là đủ để quân trú pḥng đầu hàng v́ thiếu nước uống. Sự thật, địch đă mắc mưu quân trú pḥng trong kế hoạch "Tŕ Hoăn Chiến" để chờ tăng viện, theo kế hoạch "Điệu Hồ Ly Sơn" của Trung tướng Tư lệnh Quân đoàn 3 và tướng Hiếu.

Hơn nữa, quân trú pḥng được lệnh không tỏ lộ dự định cuốn gói bằng để y nguyên lều chơng, như thể cương quyết tử thủ. Tiểu Đoàn Trưởng 1/8 ra lệnh:

Các đơn vị phải áp dụng yếu tố bí mật tối đa, bằng cách phải để lại tất cả cảc lều chơng, và im lặng vô tuyến cho đến khi được lệnh rút quân.

Rồi khi đến lượt toàn bộ Chiến Đoàn 8 rút quân, thế nghi binh này cũng lại được áp dụng, nhưng lần này, địch đă học được bài học và không c̣n bị mắc mưu nữa. Tiểu Đoàn Trưởng 1/8 kể:

Đây là một cuộc rút quân hầu như tự sát, bởi v́ Chiến đoàn 8 phải rút quân đơn thương độc mă trước sự bao vây và tấn công liên tục của hai Sư đoàn 5 và 7 VC, từ ngày 24/5/71 đến ngày 31/5/71. Nghi binh theo lối dùng truyền tin không c̣n hữu hiệu được nữa, bởi v́ địch đă biết cách chơi máy truyền tin của quân ta rồi!

Thế Nghi Binh: Tẩu Bắc hay Tẩu Nam

Khi địch vây hăm ḿnh, địch luôn tiên liệu đường ḿnh sẽ dự định rút quân và đường quân tiếp viện sẽ xử dụng để tới tiếp ứng. Do đó, ḿnh phải t́m cách đánh lạc hướng địch bằng cách giả bộ chuẩn bị tẩu về hướng bắc trong khi thật sự sẽ tẩu về hướng nam, hay ngược lại.

Trong trận chiến Snoul, Tiểu Đoàn 1/8, giả bộ sẽ xung trận về phía tây-nam nhắm tới suối nước để lấy nước uống, nhưng thật sự sẽ tẩu về phía nam trực chỉ chợ Snoul. Tiểu Đoàn Trưởng 1/8 kể:

Khoảng 17:00G, Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 1/8 xin gặp Thiếu tá Hùng, Trưởng ban 3 Trung đoàn 8, để nói chuyện bằng bạch văn trong máy truyền tin. TĐT nói, "Tôi đă nhận lệnh tử thủ cũng như tin mừng là chúng ḿnh sẽ có B52 yểm trợ, tuy nhiên hiện nay có nhiều binh sĩ ngă bệnh v́ thiếu nước uống sau năm ngày chiến đấu, lại không có tải thương hay tiếp tế. Tôi sợ rằng binh sĩ sẽ đầu hàng trong ṿng 24 tiếng đồng hồ nữa, nếu họ không có tiếp tế nước uống gấp. V́ vậy tôi xin nhờ anh tŕnh lên Đại Bàng cho chúng tôi đánh chiếm con suối sáng ngày mai để kiếm nước uống. Tôi sợ nhất là hai tiểu đoàn địch, sẽ đánh bọc hậu và đánh cạnh sườn chúng tôi, từ vị trí ở giữa tiểu đoàn và chợ Snoul dọc theo QL7, nếu chúng tôi xuất quân ngày mai. V́ vậy, tôi xin anh tŕnh lại với Đại Bàng cho đánh tập trung B52 bằng hộp dọc theo QL7 để b́nh địa khoảng một cây số hai bên QL nầy. Nếu được như vậy là chúng tôi đủ sức chơi xả láng với chúng tại con suối nầy." Thiếu tá Hùng thông minh trả lời, "Tôi hiểu rơ đề nghị của anh, tôi sẽ tŕnh lên Đại Bàng gấp để xem sao." Khoảng nửa giờ sau, Đại tá Dzần gọi máy để nói chuyện với Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 1/8, "Tôi chấp nhận đề nghị của anh, tuy nhiên anh phải chờ cho B52 đánh "Box" từ chỗ anh đến chợ để bảo vệ cho cạnh sườn và phía hậu của anh trước khi anh tấn công con suối." Tiểu đoàn trưỏng Tiểu đoàn 1/8 trả lời, "Nhận rơ và thi hành".

Diễn tiến của cuộc lui binh của Tiểu Đoàn 1/8 được thực hiện như sau:

Khoảng 05:00G ngày 29/5/71, các toán nghe ngóng bí mật ḅ về tuyến C, trong khi trung đội thám kích rời BCH/TĐ để thám sát con đường ṃn và QL7 về hướng Nam của căn cứ.Tất cả các hoạt động của quân trú pḥng đều im lặng vô tuyến.

Khoảng 06:30G, BCH/TĐ nhận được ba tiếng "Click" trong máy truyền tin. Như vậy, theo ám hiệu đă được qui định sẵn, BCH/TĐ đă hiểu rơ rằng địch đă di chuyển khỏi các hầm hố cá nhân ở khoảng giữa đường từ tiểu đoàn đến chợ Snoul trên QL7 và con đường ṃn

Khoảng 09:00G, BCH/TĐ lại nghe rơ bốn tiếng "Click" từ máy truyền tin của trung đội thám kích. Như vậy, lực lượng địch đă hoàn toàn rời khỏi lộ tŕnh rút quân của tiểu đoàn. Tiểu đoàn trưởng cho lệnh trong máy truyền tin rằng tiếp tục đào hầm hố để tử thủ. Chỉ trong ṿng chưa đầy mười phút, các đơn vị cuối cùng của Đại độ 3 đă rời khỏi căn cứ, để chạy theo một chi đội chiến xa. Đại uư Bảo đă nghe rơ trong máy truyền tin địch, "Chúng ta đă mắc mưu đồ chó đẻ. Các đơn vị trở lại gấp rút để bao vây và đánh chết chúng nó."

Khoảng 09:20G, Đại đội 2 và các chiến xa đă thấy rơ địch đang dàn hàng ngang bên cánh phải trong rừng cao su, vừa chạy vừa bắn vào quân ta. Đồng thời Đại đội 1 và BCH/TĐ cũng bị hỏa lực bắn thẳng của địch từ các rừng tre rậm rạp từ cạnh sườn bên trái. Pháo binh địch bắt đầu pháo kích từng chùm vào trục tiến quân của tiểu đoàn, trong khi Đại đội 3 báo cáo là địch đang theo bén gót đằng sau, nên yêu cầu đằng trước chạy nhanh hơn lên. Bất chấp biển lửa hỏa lực của địch, các chiến sĩ bộ binh cũng như thiết giáp tiếp tục vừa chạy vừa bắn trả vào quân địch. Hỏa lực của pháo binh từ BCH/CĐ8 cũng bắt đầu đánh phá các trục tiến quân của địch, làm địch tŕ hoăn xung phong vào cạnh sườn phải của Đại đội 2. Nhờ thế các đại đội có đủ th́ giờ để tiếp tục mang theo các binh sĩ bị thương.

Khoảng 09:30G, bốn phi cơ trực thăng của LLKK Hoa Kỳ đă bay sát trên đầu của Tiểu đoàn để yểm trợ trực tiếp cho trận tao ngộ chiến giữa địch và ta. May thay hỏa lực pḥng không của địch hoàn toàn im hơi lặng tiếng. Lư do là địch đă sợ B52, nên đă di chuyển đêm hôm trước tất cả bộ binh cũng như các vị trí pḥng không tại các vị trí nầy. Thế là các phi cơ tha hồ tung hoành trên không phận để tiêu diệt các cánh quân địch từ cạnh sườn phải, trái và đằng sau Đại đội 3. Đồng thời hỏa lực hùng hậu của các chiến xa cũng như bộ binh đă phối hợp để tiêu diệt hàng trăm con thiêu thân trong rừng cao su, bên phải của Đại đội 2, đang t́m cách xung phong tuyệt vọng vào các cánh quân di chuyển thần tốc của toàn thể tiểu đoàn và thiết giáp. Tướng Hiếu, Tư lệnh Sư đoàn 5, cũng đă can đảm bay trên phi cơ chỉ huy sát ngọn cây cao su, ra chỉ thị cho tiểu đoàn tiếp tục tiến nhanh hơn, để tránh mưu đồ bao vây của địch trong trận tao ngộ chiến ngoạn mục nầy. Sự xuất hiện bất ngờ của tướng Hiếu trên đầu các lực lượng lui quân cũng gia tăng thêm tinh thần chiến đấu cho các chiến sĩ, để họ tiếp tục chạy nhanh hơn dưới biển lửa của trận địa pháo địch.

Khoảng 10:30G, toàn thể Tiểu đoàn 1/8 và các chiến xa đă giao tiếp với Tiểu đoàn 2/7 tại chợ Snoul. Các chiến xa hoàn toàn được bảo toàn, trong khi Tiểu đoàn 1/8 chỉ có thiệt hại tương đối nhẹ, mang theo tất cả các thương binh về BCH/CĐ8 tại Snoul.

Đến khi đến giai đoạn rút lui toàn bộ Chiến Đoàn 8, Tướng Hiếu khiến cho địch phải phân vân phỏng đoán không biết Chiến Đoàn 8 sẽ được lệnh rút từ Snoul tấn lên phía tây-bắc tới Kratié hay tấn xuống phía đông-nam tới Lộc Ninh. Tiểu Đoàn Trưởng 1/8 kể:

Đặc biệt ông đă lựa chọn đúng kế hoạch rút quân cho CĐ8 trong hai ngày 30 và 31/5/71, sau khi loại bỏ kế hoạch đánh ngược lên Kratié, bởi v́ Trung tá Ninh, trưởng pḥng 2 của Sư đoàn 5 thông báo rằng, Sư đoàn 5 không có lực lượng tăng viện trong ngày rút quân 29/5/71.

Tiểu Đoàn Trưởng 1/8 kể tiếp:

TĐ1/8 đă nghe rơ trong đêm 30/5/71, rất nhiều phi cơ oanh tạc liên tục từ hướng Tây-Bắc và Đông-Bắc của Snoul. Như vậy tướng Hiếu cũng đang áp dụng kế hoạch nghi binh để trợ giúp cho kế hoạch lui quân của Chiến đoàn 8 vào ngày 30/5/71. Các cuộc oanh tạc nầy c̣n có mục đích tiêu diệt và ngăn chặn các cuộc chuyển quân của địch từ hướng Tây-Bắc và Đông-Bắc của Snoul về hướng Đông-Nam của cuộc lui binh vào ngày mai, 30/5/71.

Địch đă mắc mưu kế nghi binh của tướng Hiếu và Đại tá Dzần trong đêm 29/5/71, nên địch cứ lầm tưởng rằng Chiến đoàn 8 sẽ mở cuộc hành quân tấn công họ về hướng Tây-Bắc hay hướng Đông-Bắc vào ngày 30/5/71. Do đó địch đă lầm lẫn không cho điều động hai tiểu đoàn pḥng không và tập trung thêm bộ binh, từ hướng Tây-Bắc hay hướng Đông-Bắc về hướng Đông-Nam, để tham gia trực tiếp chiến trường ngày 30/5/71 tại khoảng một cây số trên QL13 ở hướng Đông-Nam của Snoul.

Đặc biệt đêm 30/5/71, tướng Hiếu đă xử dụng một kế nghi binh tuyệt diệu. Ông đă ra lệnh Không quân Việt Nam cũng như pháo binh của CĐ 8 bắn phá liên tục suốt đêm về hướng Bắc và Tây Bắc Snoul, đồng thời ông đă ra lệnh Đại tá Dzần xử dụng Tiểu đoàn 1/8 bố quân về hướng Tây Bắc Snoul, để địch lầm tưởng là Chiến đoàn 8 sẽ tổ chức tấn công vào các vị trí địch ở hai hướng nầy vào ngày mai, 30/5/71. Hiệu quả của kế nghi binh nầy đă được chứng minh khi Thiếu tá Hùng, Trưởng ban 3 Trung đoàn 8, nghe lóm trong máy truyền tin địch, "Tụi nó không có tấn công chúng ta đâu, chúng nó đang rút quân về hướng Đông. Các đơn vị ra khỏi vị trí pḥng thủ để bao vây và tiêu diệt chúng gấp."

Yểm Trợ: Không Yểm và Pháo Yểm

Trong trận chiến Thuần Mẫn, quân trú pḥng được không yểm cách tích cực. Đại Tá Mataxis kể:

Một loạt oanh kích giáng xuống các vị trí Việt Cộng vào xế chiều. Kế hoạch cũng đưọc thiết lập để cung ứng yểm trợ bằng trực thăng vơ trang và chiến đấu cơ vào sáng sớm hôm sau dọc theo đường rút quân cho đến địa điểm bảo ninh của các đơn vị DSCĐ Buôn Brieng.

Trong trận chiến Snoul, khi Tiểu Đoàn 1/8 rút lui từ vị trí tiền đồn ở phía bắc về chợ Snoul, các đơn vị rút lui tiếp nhận pháo yểm của Pháo Binh thuộc Chiến Đoàn 8 và không yểm của Phi Đoàn 317 HK. Tiểu Đoàn Trưởng 1/8 kể:

Hỏa lực của pháo binh từ BCH/CĐ8 cũng bắt đầu đánh phá các trục tiến quân của địch, làm địch tŕ hoăn xung phong vào cạnh sườn phải của Đại đội 2. Nhờ thế các đại đội có đủ th́ giờ để tiếp tục mang theo các binh sĩ bị thương.

Khoảng 09:30G, bốn phi cơ trực thăng của LLKK Hoa Kỳ đă bay sát trên đầu của Tiểu đoàn để yểm trợ trực tiếp cho trận tao ngộ chiến giữa địch và ta. May thay hỏa lực pḥng không của địch hoàn toàn im hơi lặng tiếng. Lư do là địch đă sợ B52, nên đă di chuyển đêm hôm trước tất cả bộ binh cũng như các vị trí pḥng không tại các vị trí nầy. Thế là các phi cơ tha hồ tung hoành trên không phận để tiêu diệt các cánh quân địch từ cạnh sườn phải, trái và đằng sau Đại đội 3.

Phối hợp toàn diện trong việc điều binh, hỏa lực giữa thiết giáp-bộ binh, pháo binh[9] và hỏa lực không quân của LLKK Hoa Kỳ đă vô hiệu hóa âm mưu tấn công và bao vây của hai trung đoàn địch.

Đến giai đoạn toàn thể Chiến Đoàn 8 rút quân, các đơn vị rút lui tiếp nhận được không yểm của Phi Đoàn 317 HK cũng như pháo yểm của Chiến Đoàn 8. Tiểu Đoàn Trưởng 1/8 kể :

Khoảng 08:00G ngày 30/5/71, không quân oanh tạc các mục tiêu trên lộ tŕnh rút quân của Chiến đoàn 8, cũng như các mục tiêu chiến thuật, để ngăn chặn các cuộc điều binh bao vây của địch.

Khoảng 08:30, pháo binh CĐ8 bắn phá từng chùm trên lộ tŕnh tiến quân của TĐ1/8 để giao tiếp với TĐ3/8 đang bị địch bao vây.

Khoảng 09:40G, địch xử dụng trận địa pháo lên toàn trục tiến quân của Chiến đoàn 8, đồng thời Tiểu đoàn 2/8 bị địch chọc thủng pḥng tuyến từ cánh sườn phải, phải chạy ép về phía Tiểu đoàn 1/8. May thay sáu phi cơ trực thăng trang bị vũ khí và hỏa tiễn của LLKK Hoa Kỳ đang quần thảo trên các ngọn cây cao su, để tác xạ vào địch đang xung phong ồ ạt vào Tiểu đoàn 2/8, chặn đứng ngay đợt xung phong đầu tiên của địch vào Tiểu đoàn 2/8. Đồng thời Tiểu đ̣an 1/8 nghe rơ trong máy truyền tin rằng Tiểu đoàn 2/7 đang bị áp lực pháo kích và xung phong ở đằng sau.

Sau cùng, BCH, Thiết đoàn 1 và Tiểu đoàn 2/8 đă anh dũng tiêu diệt cánh quân địch ở bên sườn phải để mở đường cho Tiểu đoàn 2/7 theo sau, dưới áp lực tấn công và trận địa pháo tàn khốc của địch. May mắn thay địch không có đủ th́ giờ để di chuyển các ổ pḥng không từ hướng Tây-Bắc và Đông-Bắc của Snoul về hướng Đông-Nam để bắn phá các trực thăng yểm trợ của LLKK Hoa Kỳ. Do đó các anh hùng đồng minh tha hồ tiêu diệt các cánh quân của địch đang điều động bao vây Chiến đoàn 8, theo chỉ thị của tướng Hiếu.

Đêm 30/5/71, Chiến đoàn 8 pḥng thủ ngoài khu vực pḥng thủ của Tiểu đoàn 3/9, trong khi pháo binh và không quân đánh phá suốt đêm dọc theo QL13 đến Snoul, để tiêu diệt và ngăn ngừa các cuộc chuyển quân của địch về hướng Đông-Nam của QL13.

Trong giai đoạn 2 của cuộc lui binh, các đơn vị rút lui tiếp nhận thêm pháo yểm của LLXKQĐ3. Tiểu Đoàn Trưởng 1/8 kể tiếp:

Từ 07:30G đến 09:30G ngày 31/5/71, pháo binh của LLXKQĐ3 liên tục bắn phá các mục tiêu dự trù trên lộ tŕnh lui quân, trước khi Chiến đoàn 8 vượt tuyến xuất phát để giao tiếp với LLXKQĐ3, mới được tăng phái cho Sư đoàn 5 trong ngày nầy, 31/5/71.

Các trực thăng yểm trợ hỏa lực của LLKK Hoa Kỳ cũng bắt đầu đánh phá các mục tiêu hai bên QL13 để bảo vệ cạnh sườn cho bộ binh.

BCH Chiến đoàn 8 và BCH Thiết đoàn 1 đă anh dũng xung phong vào ổ phục kích để tiêu diệt địch, dưới sự yểm trợ của LLXKQĐ3 và LLKK Hoa Kỳ.

Thế Chân Vạc

Muốn cho cuộc rút quân có cơ thành công, các đơn vị phải di hành trong trật tự và giữ đúng vị trí ấn định, luân phiên lúc là lao phóng đàng trước, lúc lại là mộc đỡ đàng sau. Nếu không, phản ứng của đoàn quân trong thế rút lui là ai nấy đều chạy né về phía trái, nếu nghe thấy đạn bắn từ phía phải tới; chạy né về phía phải, nếu nghe thấy đạn bắn từ phía trái tới; chạy né về đàng sau, nếu nghe thấy đạn bắn từ phía trước tới; và chạy né về đàng trước, nếu nghe thấy đạn bắn từ đàng sau tới. Khi lui binh, nếu quân binh không tin tưởng tuân lệnh vào cấp chỉ huy, họ sẽ như đống bèo trôi nổi trên mặt nước, sàng đi sàng lại theo nhịp độ sóng vỗ.

Muốn lui binh thành công, thế chân vạc phải được triệt để tuân theo, không những cho một đơn vị cấp nhỏ - tiểu đội, trung đội và đại đội – mà cả cho một đơn vị cấp lớn - tiểu đoàn, trung đoàn, sư đoàn và quân đoàn, mặc dù một đại đơn vị rất là cồng kềnh, phải tài t́nh lắm mới không đạp chân lên nhau. Thi hành thế chân vạc đối với một đội toán ba người tương đối đơn giải. Nó trở nên khó khăn hơn trong trường hợp một trung đội với ba tiểu đội. Lại c̣n phức tạp hơn trong trường hợp một đại đội với ba trung đội. Mà coi có hay không ḱa: Tướng Hiếu đă áp dụng thế chân vạc trong trường hợp một lực lượng tương đương với cấp sư đoàn với ba chiến đoàn trong cuộc hành quân Toàn Thắng 8/B/5:

Ngày 9/11 lúc 0750H CĐ333 dời Snoul và rút ra khỏi Snoul để án binh tại các trại ấn định. Lúc 1400H CĐ9 dời khỏi Cam-Bốt để bảo vệ vùng quanh khu vực 901. CĐ1 bảo vệ an ninh cho CĐ333 và CĐ9 triệt thoái, và rút lui lúc 1430H, đi qua vị trí của CĐ9 và trở về Lai Khê. Bộ Tư Lệnh Tiền Phương của Sư Đoàn 5 trở về Lai Khê khởi sự lúc 0730H ngày 10/11. Tiếp sau đó, CĐ9 rút về căn cứ.

Trong trận chiến Snoul, ta nghiệm thấy thế chân vạc này được đem ra áp dụng cách tài t́nh qua giai đoạn một và giai đoạn hai của cuộc rút lui xảy ra trong ngày 30 và 31 tháng 5 năm 1971. Trong giai đoạn một và giai đoạn hai, thứ tự vị trí của các đơn vị như sau:

TĐ1/8 - TĐ2/8 - THK1 – BCH – TĐ2/7;
TĐ2/7 - THK1 – BCH – TĐ2/8 – TĐ1/8.
Đầu trở nên đuôi, đuôi trở nên đầu.

Điều này chứng minh một cách hùng hồn là Chiến Đoàn 8 lui binh có trật tự, mặc dù bị địch quân xâm tỉa, chứ không phải là tháo chạy trong hỗn độn như báo chí Mỹtài liệu Việt Cộng mô tả cuộc lui binh này.

Yểm Trợ: Lực Tấn Kích Nghịch Chiều

Điều tối quan trọng một cuộc lui binh thành công buộc phải có là một lực tấn kích đối nghịch với chiều hướng lui quân. Lực nghịch chiều này nhắm giải tỏa áp lực của địch, hỗ trợ tinh thần chiến đấu sút giảm của quân binh rút lui. Nếu có thể, lực này, chứ không phải các đơn vị rút quân, phải là lực đối phó và triệt tiêu các ổ phục kích đặt sẵn trên đường rút lui hay ổ phục kích vận động chiến của địch, v́ lực nghịch chiều này sẽ ở trong khí thế công (cương) c̣n lực rút lui sẽ ở trong khí thế pḥng thủ (nhu).

Trong trận chiến Thuần Mẫn, lực nghịch chiều này được cung ứng bởi một đơn vị Dân Sự Chiến Đấu phát xuất từ trại Buôn Brieng:

Khi được thông báo không thể di tản các đơn vị bằng trực thăng, quận trưởng xin phép thử phá ṿng vây về hướng tây. Cuộc hành quân này được phối hợp qua Sư Đoàn 23 với trại DSCĐ tại Buôn Brieng. Trại Buôn Brieng được lệnh phái quân tới vùng phía đông của Quốc Lộ 14 để bảo an và tiếp đón quân lính đến từ trại quân thuộc Quận Thuần Mẫn.

Trong trận chiến Snoul, khi Tiểu Đoàn 1/8 rút lui từ tiền đồn về chợ Snoul, lực nghịch chiều là Tiểu Đoàn 2/7:

Khoảng 08:30G, Tiểu đoàn 2/7 làm chủ t́nh h́nh tại chợ Snoul.

Khi Chiến Đoàn 8 rút lui từ Snoul tới địa điểm đóng chốt của Tiểu Đoàn 3/8 cách Snoul 3 cây số, lực nghịch chiều là Tiểu Đoàn 3/8 và Tiểu Đoàn 3/9. Và khi chiến đoàn 8 rút lui từ địa điểm sau này tới biên giới Việt Miên, lực nghịch chiều là LLXKQĐIII. Tiểu Đoàn Trưởng 1/8 kể:

Khoảng 09:30G, chiến đoàn bắt đầu lui quân về hướng Đông-Nam của QL13 theo kế hoạch dự trù, trong khi LLXKQĐ3 cũng tấn công từ biên giới về hướng Tây-Bắc dọc theo QL13, theo thế trên đe dưới búa để áp đảo đối phương.

Khoảng 11:30G, Tiểu đoàn 3/8 và Tiểu đoàn 3/9 đă giao tiếp với LLXKQĐ3, trong khi BCH Chiến đoàn 8 đang lọt ổ vận động phục kích của địch, và Tiểu đoàn 1/8 cũng đang bị địch uy hiếp ở đàng sau, đồng thời LLXKQĐ3 cũng đang giao tranh mạnh hai bên QL13, cách BCH/CĐ khoảng 500 thước. Đại tá Khôi yêu cầu Đại tá Dzần dừng lại, để chờ cho LLXKQĐ3 thanh toán xong địch rồi mới di chuyển, tuy nhiên Đại tá Dzần quyết định đánh gấp theo thế "Trên Đe Dưới Búa" để phá âm mưu bao vây của địch. BCH Chiến đoàn 8 và BCH Thiết đoàn 1 đă anh dũng xung phong vào ổ phục kích để tiêu diệt địch, dưới sự yểm trợ của LLXKQĐ3 và LLKK Hoa Kỳ.

Dan Sutherland cũng đề cập tới vai tṛ lực lượng nghịch chiều của LLXKQĐ3 trong bài Một Chuyến Chui Qua Cửa Ải Hỏa Ngục. Trong một điện thư viết ngày 31 tháng 7 năm 2005, Dan Sutherland viết thêm:

Tôi là chiếc đầu tiên bay vào bầu trời Căm Bốt ngày của Trận Chiến trên Quốc Lộ đưa tới Snoul. Tôi gặp Tướng Nguyễn Văn Hiếu một lần bên cạnh chiếc xe jíp trong Đồn Điền Cao Su Chup ngay sau khi các chiến xa bị phá hủy trên quốc lộ dẫn tới Snoul.

Điều ǵ tôi mục kích trên chiến trường thật là kinh hoàng. Tôi không nghĩ là tôi có thể giải thích một cách trọn vẹn. Điều mà tôi có thể chia sẻ với độc giả của ông là, thứ nhất, chúng tôi đă cố gắng hết sức cứu sống họ, và thứ hai, chính là trên xa lội này mà tôi đă gặp Giêsu Kitô Chúa tôi, đó chính thật là con lộ Damascus của tôi.

Tôi có một số h́nh chụp của đoàn quân tiếp viện đó, tôi sẽ cố gắng gửi cho ông. Các h́nh tôi chụp ngay trước khi di chuyển qua biên giới Việt Miên. Chính là đoàn quân tiếp viện trên đường yểm trợ cho các binh lính QLVNCH anh dũng đă bị vây khốn. Tôi không biết hồ sơ đă ghi lại ǵ cho ông, nhưng, trong ṿng hai tới ba tiếng đồng hồ khởi đầu trận đánh, nhiều cán binh đă chết và số đông c̣n lại sẽ gặp thần chết hay bị thương. Nếu Bắc Quân có bắt làm tù binh, th́ đó quả là một phép lạ.

Tôi thuộc một đội toán trực thăng thám sát chở các Chỉ Huy Trưởng QLVNCH và tôi tận mắt thấy chiếc xe tăng đầu tiên nổ tung khi bị trúng ḿn. Tôi đang dán mắt vào chiếc xe tăng khi tôi thấy tia sáng đầu tiên phát nổ và khói xám tỏa ra hông xe. Chúng tôi khoảng chừng 80 feet trên đầu các xe tăng và những điều tôi chứng kiến thật không tưởng tượng được và khi tôi chợt hiểu được điều ǵ đang xảy ra, tôi thấy xác các bộ binh tung cánh như đại bàng khi đạn ḿn nổ bung. Có khoảng chừng từ 20 tới 30 bộ binh ngồi trên các xe tăng và thiết vận xa. Khị họ bị trúng đạn, nhiều người bị chết hay bị tung xuống hai bên cạnh đường. Chỉ có các đường mương dọc theo xa lộ là có thể che chở cho họ. Thưa ông, tôi thấy quá nhiều kịch chiến để tâm trí tôi có thể thấu hiểu mọi sự. Nhưng tôi có thể nói ông điều này, nếu trên đất này có xảy ra một cuộc kịch chiến xáp lá cà dữ dằn như vậy, th́ các bộ binh lănh sứ mạng này tham dự vào cuộc chiến đó. Trong khi cuộc chiến tiếp diễn khốc liệt, chúng tôi chuyển di rất nhiều lần các thương binh.

Nếu lực lượng đối nghịch xung kích này không đụng vào ổ phục kích địch trước, thử hỏi mức thiệt hại địch giáng xuống đoàn quân lui binh của Đại Tá Dzần sẽ khủng khiếp đến mức nào.

Sự Hiện Diện Của Chỉ Huy Trưởng Mặt Trận Tại Chiến Trường

Không ǵ phấn khởi bằng trong khi rút lui, quân binh thấy sự hiện diện của vị chỉ huy trưởng trận đánh có mặt tại chiến trường, không cứ ǵ phải ở dưới mặt đất bên cạnh ḿnh – v́ như vậy vị chỉ huy cũng đồng cảnh bất lực của ḿnh – mà hay hơn là bay lượn trên đầu ḿnh – v́ như vậy vị chỉ huy có bề thế huy động mọi yểm trợ - không, pháo, thiết giáp, bộ binh - đến tiếp cứu ḿnh.

Trong trận chiến Thuần Mẫn, tuy trong bài Đại Tá Mataxis kể về trận này không nói tới Đại Tá Hiếu bay lượn trên đầu quân sĩ trên đường rút lui; nhưng chắc là phải có, v́ theo lời Đại Úy Nguyễn Minh Ẩm, Tướng Hiếu thường xuyên hay dùng máy bay L19 để đi thị sát các tiền đồn, khiến cho các quân sĩ người thượng thường kinh ngạc khi nghe tiếng Đại Bàng từ ngay trên đầu ḿnh gọi xuống. Đại Tá Mataxis có nói đến sự kiện Đại Tá Hiếu bay trên mặt trận Thung Lũng An Khê trước đó:

Vào lúc này tham mưu trưởng Quân Đoàn (Đại Tá Hiếu) và cố vấn trưởng Quân Đoàn bay thám thính chiến trường để nhận định t́nh h́nh cho tư lệnh Quân Đoàn.

Trong trận chiến Snoul, Tướng Hiếu bay lượn ngay trên đầu quân lính từ ngày đầu đến ngày cuối. Tiểu Đoàn Trưởng 1/8 kể:

Đặc biệt trong ngày 16/5/71, tướng Hiếu thăm viếng tiểu đoàn, đă chỉ thị cho BTL/SĐ5 cung cấp thêm các thùng chứa nước và đạn dược.

Tướng Hiếu đă thăm viếng TĐ1/8 tại Snoul nhiều lần.

Tướng Hiếu, Tư lệnh Sư đoàn 5, cũng đă can đảm bay trên phi cơ chỉ huy sát ngọn cây cao su, ra chỉ thị cho tiểu đoàn tiếp tục tiến nhanh hơn, để tránh mưu đồ bao vây của địch trong trận tao ngộ chiến ngoạn mục nầy. Sự xuất hiện bất ngờ của tướng Hiếu trên đầu các lực lượng lui quân cũng gia tăng thêm tinh thần chiến đấu cho các chiến sĩ, để họ tiếp tục chạy nhanh hơn dưới biển lửa của trận địa pháo địch.

Tướng Hiếu đă biểu lộ ḷng can đảm khi xông pha trận mạc với các ch́ến sĩ đang lâm trận, đă nâng cao tinh thần chiến đấu và niềm tự tin cho toàn thể các chiến hữu đang rút lui, trước hỏa lực và lực lượng áp đảo của hai trung đoàn địch.

Tướng Hiếu đă bay trên đầu của Tiểu đoàn 1/8, ra lệnh trực tiếp cho tiểu đoàn phải chọc thủng pḥng tuyến địch gấp với mọi giá, để mở đường máu cho chiến đoàn đang bị địch bao vây ở đàng sau.

Tinh thần quyết chiến của các chiến hữu Chiến đoàn 8 được khích lệ bởi sự hiện diện thường trực của tướng Hiếu, trong khi ông đă can đảm bất chấp hỏa lực pháo binh và bộ binh của địch, bay sát các cánh quân của địch, quan sát và điều chỉnh hỏa lực tác xạ của LLXK Hoa Kỳ cho chính xác vào các lực lượng địch.

Ngoài ra tướng Hiếu cũng thường thăm viếng các đơn vị tại Snoul để đôn đốc việc hành quân cũng như tổ chức các công sự pḥng thủ. Nhờ thế tinh thần binh sĩ Trung đoàn 8 và các lực lượng tăng phái không hề bị sút giảm trong thời gian hành quân hơn hai tháng tại Snoul.

Đầu tháng 4/71, tướng Hiếu đă ở thường trực tại Bộ chỉ huy nhẹ của SĐ5 tại Lộc Ninh, để theo sát t́nh h́nh chiến trường tại Cam Bốt, đồng thời dễ dàng cho việc xử dụng phi cơ chỉ huy để thăm viếng các đơn vị hằng ngày.

Trái hẳn với Trung tướng Minh, tướng Hiếu đă có mặt thường xuyên trên đầu các đơn vị Chiến đoàn 8 đang lâm chiến với địch từ ngày 24/5/71 đến ngày 31/5/71. Đặc biệt từ ngày 24/5/71 đến ngày 30/5/71, ông đă thấy rơ hỏa lực pḥng không và pháo binh của địch, đến nỗi các phi cơ tiếp tế hay tải thương không thể hạ cánh được, tuy nhiên tướng Hiếu đă bất chấp nguy hiểm để tiếp tục bay trên đầu các đơn vị đang lâm chiến với địch ở dưới đất, để chỉ huy và trấn an các binh sĩ. Nhờ thế, tướng Hiếu đă thấy rơ t́nh h́nh thật sự tại chiến trường để tin tưởng những báo cáo của Đại tá Dzần ở dưới đất.

Đặc biệt từ ngày 29/5/71 đến ngày 31/5/71, tướng Hiếu đă biểu dương tinh thần trách nhiệm và chức vụ lương tâm của một vị tư lệnh chiến trường tại Cam Bốt, bằng cách bất chấp hỏa lực pḥng không hùng hậu của địch, đă bay sát các toán rút quân ở dưới đất để điều động và trấn an tinh thần binh sĩ, bất chấp lời khuyên ngăn của Đại tá Dzần không nên cho trực thăng đáp xuống, vẫn cho phi cơ lao xuống để chứng kiến đại đội Thám báo8 lấy khẩu súng pḥng-không của địch đặt gần sát chu vi ngoài căn cứ. Ngoài ra, ông lại đảm nhiệm luôn vai tṛ của một Sĩ quan Điều không, để yêu cầu Lực Lượng Không Kỵ của Hoa Kỳ bắn phá các mục tiêu, qua Đại tá Kampe. Nhờ thế địch đă bị tŕ hoăn trong việc chuyển binh để bao vây và tiêu diệt các chiến hữu ở dưới đất. Đặc biệt Lực Lượng Không Kỵ của Hoa Kỳ không bao giờ bắn lầm lên các quân ta ở dưới đất trong các ngày trên. Như vậy tướng Hiếu cũng làm tṛn bổn phận của một Sĩ quan Điều không ngoại hạng nữa!

T́nh Báo

Muốn cho một cuộc rút quân được bảo đảm thành công, nhất thiết phải biết rơ các ư đồ và quân số địch quân tung vào trận chiến. Cần đoán biết ư đồ địch quân, nên Tướng Hiếu luôn chỉ thị cho Pḥng Nh́, không những phải biết danh số các đơn vị địch mà c̣n phải nắm vững tâm lư của các chỉ huy trưởng của các đơn vị xung trận đó: món sở trường là "dương đông kích tây" hay "công đồn đả viện", thích nghỉ trưa hay thích đánh đêm. Cần biết quân số địch xung trận để quyết định lúc nào nên thủ đồn và đem bao nhiêu viện quân tới giải cứu, lúc nào nên khôn ngoan mà tẩu và quân số lực tấn nghịch chiều phải là bao nhiêu.

Trong trận chiến Thuần Mẫn, Tư Lệnh Quân Đoàn II đă nhờ vào t́nh báo để cân nhắc tương quan lực lượng địch và bạn để tùy đó mà lấy quyết định khi nào thủ và khi nào đến lúc phải tẩu:

Tư lệnh quân đoàn giáp mặt với một t́nh h́nh đen tối. Cộng thêm vào trung đoàn Việt Cộng đụng độ trong trận chiến trong ngày, các nguồn tin t́nh báo cho biết một trung đoàn địch thứ hai đang trú tại phía nam Cheo Reo tại một khoảng cách khả dĩ tăng viện cho trận chiến đang tiếp diễn. Quân đoàn đă xung vào trận lực lượng trừ bị di động của ḿnh và chỉ có thể tung thêm vào một chiến đoàn gồm hai tiểu đoàn Thủy Quân Lục Chiến QLVNCH để tăng viện cho các đơn vị giao tranh tại phía tây Cheo Reo. Trước viễn ảnh lực lượng tiềm ẩn của địch quân, lực lượng này không đủ. Trong cảnh huống này, tư lệnh quân đoàn, Tướng Vĩnh Lộc, kêu gọi đến Bộ Tổng Tham Mưu để xin thêm viện binh từ Lực Lượng Tổng Trừ Bị tại Sài G̣n.

Trong trận chiến Snoul, Tiểu Đoàn Trưởng 1/8 đă đề cập một cách khá tỉ mỉ về t́nh báo chiến trong trận này. Ở đây tôi chỉ muốn bổ túc thêm là, dựa theo các trận đánh trước do Tướng Hiếu điều nghiên và thực hiện, Tướng Hiếu luôn nắm vững về quân số địch xung trận. Đặc biệt trong trận Snoul này, v́ Tướng Hiếu dùng một trung đoàn để nhử ít nhất một sư đoàn địch, và v́ trong tay chỉ có tối đa ba sư đoàn, nên Tướng Hiếu rất cẩn thận về mặt tương quan lực lượng, để nắm chắc phần thắng về ḿnh. Lẽ dĩ nhiên là Tướng Hiếu kín đáo không để cho địch biết ḿnh biết ǵ về chúng, mà c̣n giả bộ không biết ǵ hay biết sai về chúng để tránh chúng đề pḥng. Hơn nữa ư thức được gián điệp địch len lỏi vào mọi tầng lớp trong quân đội, nên Tướng Hiếu cũng không tiết lộ mức độ am tường t́nh báo của ḿnh đến đâu, kể cả đối với các cộng sự viên thân cận nhất tại bộ tư lệnh sư đoàn cũng như tại bộ chỉ huy mặt trận.

Rút Lui Chiến Thuật/Chiến Lược

V́ một cuộc lui binh chỉ thành công được khi hội đủ những yếu tố nêu trên - thế nghi binh: thủ hay tẩu; thế nghi binh: tẩu bắc hay tẩu nam; yểm trợ: không yểm và pháo yểm; thế chân vạc; yểm trợ: lực tấn kích nghịch chiều; sự hiện diện của chỉ huy trưởng mặt trận tại chiến trường; t́nh báo – một cuộc rút lui chiến thuật từ cấp tiểu đoàn trở lên cần phải được lồng trong một thế chiến lược khái quát; nghĩa là tất cả các yếu tố, tất cả các tiểu tiết đă được bộ tham mưu tư lệnh mặt trận điều nghiên kỹ và các vị chỉ huy tại chiến trường đă nhận được đầy đủ ngay từ trước khi lâm trận những động tác sẽ tuần tự thi hành khi lệnh rút lui được ban bố; đồng thời các lực lượng yểm trợ đă sẵn sàng tiếp ứng khi hữu sự. Tài của tướng lui binh giỏi là ở chỗ chỉ phải bấm có một nút duy nhất là khiến cho guồng máy lui binh cứ vậy mà tuần tự tiến hành theo sự sắp đặt đă được tiên liệu trước và chỉ cần theo dơi và đôn đốc cùng điều chỉnh một vài chi tiết mà thôi. Ngược lại một tướng lui binh dở, bấn loạn lên, chạy ngược chạy xuôi, ra lệnh loạn xà ngầu không đâu vào đâu; hoặc bó tay không biết phải làm ǵ, chỉ biết ngao ngán ngó cảnh tan vỡ của đạo quân ḿnh.

Trong trận chiến Thuần Mẫn, cuộc lui binh đă được tiên liệu sẵn trong chiến lược chung của Quân Đoàn II:

Để hoạch định một chiến lược đối lại cuộc tấn công tiên liệu này của Việt Cộng, một cuộc họp được tổ chức tại bản doanh Quân Đoàn II ở Pleiku gồm có các đại diện ban tham mưu của Tướng William C. Westmoreland dẫn đầu bởi Chuẩn Tướng William E. DePuy, lúc đó làm việc tại Pḥng 3 MACV, và các đại diện của Bộ Tổng Tham Mưu QLVNCH dẫn đầu bởi Tướng Nguyễn Hữu Có, nguyên Tư Lệnh Quân Đoàn II, đă được bổ nhiệm chỉ huy trưởng các lực lượng của QLVNCH. Ai nấy đều biểu đồng t́nh là trước sự gia tăng quân số của địch quân, Quân Đoàn II sẽ chính yếu áp dụng một thế thủ trên vùng cao nguyên trong mùa mưa. Tân Tư Lệnh Quân Đoàn II, Thiếu Tướng Vĩnh Lộc, dựa theo chiều hướng thế thủ áp dụng cho Quân Đoàn II, phân tách "giá trị quân sự" của mọi tiền đồn và quận lỵ chủ yếu. Ông lấy quyết định là những tiền đồn nào ở tại các vị thế trống trải sẽ chống cự càng lâu càng tốt nhằm gây thiệt hại tối đa cho các lực lượng tấn công của địch. Nếu sau một cuộc tấn công mà xét thấy việc tiếp cứu bất lợi về mặt quân sự cho phe ḿnh vào lúc đó, v́ thiếu quân số hay không yểm, tiền đồn sẽ được lệnh rút lui, dùng tới các chiến thuật đào tẩu và né tránh nếu cần. Các tiền đồn nào đă được ấn định là tối hệ trọng cho các vùng huyết mạch trong phạm vị mỗi tỉnh lỵ sẽ được bảo vệ với bất cứ giá nào. Các kế hoạch khẩn cấp được thiết kế và các đơn vị tổng trừ bị QLVNCH và phi cơ vận tải và chiến đấu cơ của Không Quân Mỹ và Việt được dự trù như là hạch tâm của "đội cứu hỏa" có thể phái tới các vùng nguy kịch tại vùng cao nguyên. Hy vọng là ưu thế di động của chúng ta sẽ cho phép tập trung quân nhanh chóng bằng máy bay và trực thăng từ khắp cùng lănh thổ quân đoàn để đối phó mối đe dọa của Việt Cộng và đưa các chiến binh này trở lại phận vụ pḥng thủ thông thường của họ trước khi Việt Cộng có thể phản ứng. Với sự chuẩn bị của các kế hoạch cho các trường hợp khẩn cấp này, các căn cứ quân trên vùng cao nguyên tăng cường vị trí pḥng thủ, phát động các cuộc tấn công hạn chế nhằm phát hiện Việt Cộng và ngăn trở việc gia tăng quân số của chúng, và chờ đợi tới mùa mưa.

Trong trận chiến Snoul, Tướng Hiếu đă điều nghiên kỹ lượng mọi thế lui binh - hoặc tấn lên Chup để nối tiếp với 8 chiến đoàn thuộc Sư Đoàn 18 và 25; hoặc tấn xuống Lộc Ninh để nối tiếp với Lực Lượng Xung Kích Quân Đoàn III – trong trường hợp kế điệu hổ ly sơn không thành. V́ vậy mặc dù Tướng Minh phá thối kế hoạch của cuộc hành quân Snoul và bỏ mặc Tướng Hiếu, Tướng Hiếu cũng đă thành công trong việc lui binh và dẫn đưa được trọn Chiến Đoàn 8 về lại Lai Khê với một tổn hại tương đối là nhẹ:

Đến khi tin tức Pḥng 2 của Sư Đoàn 5 và Pḥng 2 của Quân Đoàn III báo cáo Bộ Chỉ Huy Chiến Đoàn 8 thất thanh kêu cầu cứu v́ đă bị vây chặt chẳng c̣n bao lâu nữa sẽ bị địch quân tràn ngập qua các tuyến pḥng thủ, Tướng Minh bèn phủi tay nói với Tướng Hiếu: "Anh làm ǵ th́ làm đi". Đó là ngày 30/5/71, Tướng Hiếu vội vàng rút tỉa từ xấp bản đồ dầy cộm của cả toàn bộ kế hoạch điều nghiên hành quân "Điệu Hổ Ly Sơn" Snoul, chọn lựa các bản đồ kế hoạch rút quân đă được điều nghiên sẵn, nhẩy lên trực thăng trực chỉ Snoul.

Bài Học Lui Binh

Nếu đem các nguyên tắc rút tiả từ hai cuộc lui binh thành công Thuần Mẫn và Snoul của Tướng Hiếu để phân tách hai cuộc lui binh của Quân Đoàn II và Quân Đoàn I ta thấy ngay những lư do đưa tới sự thất bại của hai cuộc lui binh này. Ta không nên trách cứ Tướng Phú và Tướng Trưởng mà chỉ nên chê bai Tướng Thiệu đă bó tay hai Tướng Phú và Trưởng và hành sự với kiến thức và tài năng quân sự của một trung đội trưởng khi ban bố lệnh lui binh cấp quân đoàn.

Nguyễn Văn Tín
Ngày 08 tháng 04 năm 2005
Cập nhật ngày 21.08.2005

general hieu