Tướng Trí họp dã chiến với đơn vị trưởng
của L/L đồng minh Hoa Kỳ tại mặt trận

1.

- “Chuyện Đại úy Tuấn không may bị tử nạn máy bay, kể như thế mạng cho tôi, khiến làm tôi phải ân hận suốt đời anh T. ạ!”

Trung úy Hiếu thốt ra lời nói đó, trong lúc những giọt nước mắt c̣n ràn rụa trên khuôn mặt mệt mỏi.

Tôi gặp lại anh tại tư gia của Tướng Trí; với bộ đồ thường phục, chiếc áo sơ-mi trắng gọn ghẽ bỏ trong quần kaki mầu xám. Nh́n nét mặt của người bạn đồng ngũ, vừa là đồng nghiệp (‘sách cặp’ cho VIP); tôi đă ước lượng khá chính xác nỗi ray rứt trong thâm tâm một sĩ quan Tùy Viên. Kẻ được may mắn thoát chết trong khoảnh khắc đồng hồ. V́ sự hiện diện chậm trễ vào sáng hôm đó, nên Trung úy Hiếu đă may mắn (!) không có tên trong ‘danh sách’ chuyến bay định mệnh như đă được mô tả.

Tai nạn xẩy ra vào buổi sáng ngày 23-2 ngay trên không phận Bộ Chỉ huy Tiền phương QĐ III, thụộc khu vực Tiểu khu Tây Ninh. Tôi vẫn c̣n nhớ, lúc đó Đại Tá Thiện đang giữ chức vụ Tỉnh trưởng kiêm Tiểu khu trưởng TK Tây Ninh.

Khoảng gần 10 giờ sáng (23-2-71), một công điện ‘khẩn’ từ Bộ Chỉ huy Hành quân Tiền phương của QĐ III, đặt tại Tây Ninh (East), được gửi chuyển về bản doanh hậu cứ như sau:

“Cất cánh theo lộ tŕnh hành quân ngoại biên - trực thăng Tư Lệnh Chiến trường bị bốc cháy - Rớt - Trung Tướng Đỗ Cao Trí bị tử nạn cùng tất cả SQ tùy tùng /- Hết ”

Trước cái tin bất hạnh và hết sức đột ngột này, chúng tôi, vốn dĩ là những quân nhân thuộc cấp, cho dù lúc đó giữ nhiệm vụ ‘giữ đất’ trong nội địa QK 3, hay đang tham chiến vùng ngoại biên; đều cảm thấy tiếc thương cùng sự thất vọng như nhau.

Riêng phần Trung úy Hiếu (cũng như cá nhân tôi) c̣n thêm nỗi đau sót trong ḷng; v́ anh đă từng phục vụ và làm việc với những nạn nhân trong suốt thời gian qua. Hơn nữa, lúc bấy giờ cái hung tin “Tướng Trí bị tử nạn trực thăng”, c̣n được coi là rất quan trọng. Tại sao bỗng dưng lại xẩy ra?? giữa lúc ông điều nghiên kế hoạch “tiến đánh lên Katié, nhắm bắt trọn ổ Bộ Chỉ huy Cục “R” (Trung Ương Cục, MTGP miền Nam!)”. Sự kiện Tư lệnh chiến trường tử nạn máy bay lúc đó được ví như cái tang chung cho toàn quân và toàn dân, đặc biệt trong vùng Lănh thổ Quân Khu 3 VNCH.

Sau sự khắt khe và bất công của định mệnh, khién gây nên cái chết đột ngột cho Tướng Trí và các vị SQ cộng sự (23-2-71). Các đơn vị tham chiến của Quân lực VNCH bỗng chốc mất đi một vị chủ tướng tài ba và can trường. Hùng khí bảo vệ lănh thổ, đất nước lúc đó đang bừng lên sôi động. Chiến thắng được nối tiếp chiến thắng! Qua hệ thống truyền thông và báo chí, các tin tức sốt giẻo hàng ngày được dồn dập chuyển về tận hậu phương.

(H́nh minh họa)

Kết quả như được báo cáo, tai nạn trực thăng khiến tất cả những người có mặt trong phi vụ, không một ai sống sót. Điều này khiến Trung úy Hiếu càng thêm ân hận, cộng nỗi giày ṿ của lương tâm. Tôi đă đọc được dấu hiệu đó trên gương mặt hốc hác, mệt mỏi của anh trong dịp gặp và nói chuyện. Nói cho ngay, đó là lúc chúng tôi trao đổi chuyện riêng tư với nhau, bao gồm cá nhân (a), lẫn quân sự (b). Một đằng, về phía phía Trung úy Hiếu, đang cần có người bạn hiểu anh, để giăi bầy những ǵ c̣n ứ đọng trong tâm tư. Riêng phần tôi, trong vai tṛ thay thế vị trí của anh Hiếu, tôi cốt ư t́m hiểu càng nhiều càng tốt; những sự kiện trực tiếp hay gián tiếp xẩy ra từ “Ngày N” xuất phát, tức ngày Tướng Trí điều quân đánh qua biên giới cho tới lúc ông bị tử nạn (23-2-71).

Qua buổi nói chuyện với người Tùy viên c̣n sống sót, một SQ phải luôn hiện diện bên cạnh Tướng Tư lệnh. Hơn nữa anh c̣n giữ nhiệm vụ thông dịch trong các buổi họp hành quân hỗn hợp giữa QK.3, QK.4; cộng với kế hoạch yểm trợ của Lực lượng Hoa Kỳ. Do đó hết thẩy những tin tức do Trung úy Hiếu tiết lộ đều rất có giá trị; nên đă được cá nhân chúng tôi ghi nhận và đánh giá ở mức độ quan trọng ngang nhau.

Cảnh tương một ‘1 slick’ đổ quân của lực lượng Bạn (H́nh minh họa)

Ba ngày sau vụ phi cơ rớt ở phi trường Trảng Lớn (Tây Ninh), tôi được Trung úy Châu lên ‘ca’ để thay thế sách cặp theo Xếp.

Cá nhân tôi được chỉ định ở lại làm việc tại văn pḥng TL QĐ III (trại Hùng Vương, tỉnh Biên Ḥa) cho tiện việc lo lắng phúng điếu tang lễ cố Đại Tướng Đỗ Cao Trí, Đồng thời c̣n sắp xếp, hẹn ngày và giờ để Trung Tướng Minh và đại diện SQ Bộ Tham Mưu Quân đoàn III sẽ tới chiêm bái trước linh cữu người quá cố một lần chót tại tư thất Sàig̣n.

Lúc c̣n sống, Trung Tướng Trí không những là SQ niên trưởng mà c̣n là cấp chỉ huy trưc tiếp của Tướng Minh. Sự thể được xác nhận qua diễn tiến (không lâu) trước đó; lúc thượng cấp điều động Thiếu Tướng Nguyễn Văn Minh từ Sư Đoàn 21 BB (QK 4) về Thủ đô Sàig̣n, nhân xẩy ra biến cố Tết Mậu Thân (năm 1968). Ngoài ra c̣n được biết, giữa cá nhân hai vị tướng lănh (tư lệnh Quân Đoàn III và Biệt Khu Thủ Đô), đă từng quen biết cùng sự ngưỡng mộ lẫn nhau trước đó (1). *

Vào một buổi sáng, ba ngày sau (26-2-71), như đă hẹn trước với Trung Úy Hiếu, SQ Tùy Viên của Tướng Trí, tôi đem lễ vật phúng điếu đến tư thất của cố Đại Tướng; lúc bấy giờ tọa lạc tại một khu phố rất yên tĩnh thuộc vùng Q.1, Sàig̣n. Đó là một căn biệt thự nằm trên đường Phùng Khác Khoan (gần Toà Đai sứ Hoa Kỳ). Khác với một số tư thất của các VIP tại Sàig̣n, tường hàng rào phía trước thường được che kín bằng những tấm tôn (kẽm), khiến ở ngoài đường không ai có thể nh́n thấy được bên trong.

Tư gia của Tướng Trí th́ khác; hàng rào phiá dưới được xây cao hơn mặt đất khoảng gần 1 mét. Phần trên được gắn bởi những song sắt chĩa thẳng lên trời, có chiều cao gần 2 thước, cách nhau khoảng một gang tay; vẫn thường thấy như loại hàng rào của các căn biệt thự tại khúc đường Mạc Đĩnh Chi hay Phan Đ́nh Phùng gần đó.

Trung Úy Hiếu đại diện tang chủ, tiếp đón và phụ giúp tôi sắp đặt lễ vật phúng điếu lên bàn thờ. Đó là một chiếc bàn h́nh chữ nhật được kê trước cỗ quan tài có phủ quốc kỳ. Một nhóm sĩ quan cấp Tá bao gồm cả Hải, Lục và Không quân đă có mặt, trong thế đứng trang nghiêm chung quanh cỗ áo quan [tức nhóm SQ hầu (quan) tài].

Tôi trân trọng chuyển lời chia buồn của gia đ́nh và cá nhân Tướng Minh đến bà Cố Đại Tướng, tức Madame Đỗ Cao Trí và gia quyến. Tiếp theo tôi thắp nhang khấn lạy trước bàn thờ có trưng h́nh cố Đại Tướng, cựu Tư Lệnh mặt trận ngoại biên 1970-1971. Trong giây phút trang nghiêm và đầy xúc động đó, chẳng c̣n nhớ rơ là tôi có khấn, cầu xin người quá cố giúp đỡ cho Thày tṛ chúng tôi hay không? Sự thực phải nói, trong trường hợp này Tướng Minh khi đáo nhậm chức vụ mà không hề nhận được sự bàn giao của vị Tướng cựu Tư lệnh Măt trận Ngoại biên, Cam-Bốt (!)

Sau khi thủ tục đă hoàn tất, tôi ngỏ lời chào ra về, Trung úy Hiếu cùng đứng dậy đưa tiễn tôi ra cửa. Chúng tôi đều không hẹn nhau, cả hai cùng ra ngồi nói chuyện tại công viên phía trước tư thất; chỗ hướng ra đường Phùng Khắc Khoan. Con đường này lúc đó vắng vẻ. rợp bóng mát. Lúc đó ánh nắng đă đứng bóng vả hầu hết bị che khuất bởi những tàng lá xanh, mọc xen kẽ nhau từ hai hàng cây bên lề đường.

2.

Trung úy Hiếu tâm sự với tôi:

“Sáng sớm hôm đó (23-2) sau khi lo công chuyện ở Sàig̣n xong xuôi, tôi cho xe chạy ra hướng Xa lộ Đại Hàn để trực chỉ lên quân đoàn cho nhanh. Bữa hổm tự dưng tôi không theo lộ tŕnh vẫn đi. Tôi hay dùng con đường tỉnh lộ cũ, băng qua ngă tư B́nh Triệu (khu Tu viện gịng Đa Minh). Ai nấy cũng đă biết, đó là con đường chạy song song với đường thiết lộ của các chuyến xe lửa nối liền Sàig̣n với vùng cao nguyên (Đà lạt) rồi ra miền Trung. Đặc biệt bữa nào chưa kịp ăn sáng ở nhà, tôi có thói quen dừng xe ở một trong hai đầu cây ‘cầu sắt’ để mua vài gói sôi ăn dằn bụng thay quà sáng. Nơi đó, đă lâu xuất hiện mấy quán hàng giải khát; đặc biệt sáng sớm có bán vài Ioại sôi rất ngon. V́ ăn vừa miệng, nên có lắm khi tôi vét hết cả những hột sôi c̣n dính lại trên mảng lá chuối.”

“Anh T. thử nghĩ coi, mỗi bận bọn ḿnh phải làm ‘gồng’, thay ‘ca’ cho nhau, vào dịp người kia bị trễ hẹn (lên không kịp giờ bay), do v́ xe hư hay bất cứ lư do nào khác; Nếu không có chuyện xẩy ra th́ chẳng sao. Nhưng không may bạn ḿnh gặp chuyện bất hạnh, giống như tai nạn trực thăng vừa rồi; (với cá nhân tôi) th́ không biết phải hối hận tới mức nào? phải chuộc lỗi cho tới chừng nào mới hết (?)”

“Sáng hôm đó, khi xe tôi đến Biên Ḥa, th́ máy bay trực thăng đă cất cánh, v́ tôi không nh́n thấy nó ở băi đậu như mọi khi,

“Tôi nán lại ở tư dinh chừng vài phút, vào pḥng trực điện thoại để biết tin tức trong đêm. Một trong mấy tên tà-loọc, làm việc tại tư dinh, nói lại cho nghe những ǵ xẩy ra lúc tôi chưa có mặt ở đấy. Như mọi bữa, sáng hôm (23-2) Đại úy Tuấn (SQ xuống ‘ca’ trực) chờ tôi từ Sàig̣n lên để bàn giao công việc, sau đó như thông lệ, anh Tuấn mới thủng thẳng ra phố ăn sáng, trước khi trở vào Bộ Tư Lệnh quân đoàn làm việc cho tới chiều rồi về Sàig̣n.

Đợi măi cho tới gần giờ bay, vẫn chưa thấy tôi từ Sàig̣n lên; Anh Tuấn lộ vẻ rất bực bội. Trung sĩ Tám, HSQ trực truyền tin, (ké bên pḥng ngủ của SQ Tùy viên) tiết lộ: “Tôi chưa bao giờ thấy Đại úy Tuấn tức giận tới cỡ đó. Chuyện Trung úy ‘gồng’ cho ổng bữa trước (hay ngược lại) cũng nhiều khi đă xẩy ra. Nhưng hôm đó th́ xem ra khác hẳn, tôi không thể hiểu nổi ổng đă nghĩ ǵ trong đầu (?)”.

“Khi trở ra bộ lư lệnh quân đoàn, tôi cảm thấy tâm trạng ḿnh lúc đó cũng rất b́nh thường. B́nh thường y như mọi lần bàn giao xong với Đại úy Tuấn để ‘xuống ca’!

“Việc trước tiên khi vào đến văn pḥng, tôi quơ đọc bản tin chiến sự ngoại biên, ghi nhận từ ngày hôm trước. Các hoạt động của lực lượng Bạn không mấy thay đổi, so với ngày tôi “lên ca” trực sách cặp theo ông Thày. Địch quân, CS Bắc việt và VC, vẫn cố tránh né giao tranh, nhưng vẫn giữ cường độ pháo kích rải rác lên đầu các đơn vị Bạn. Tóm lại hiện trạng ghi nhận, vẫn chưa thấy được thêm một chút khả quan nào cho cuộc điều quân của Tướng Trí. Kế hoạch đột kích vào Kratié sở dĩ được dự trù, sau khi bộ tham mưu hành quân QĐ III nhận được nguồn tin (A.2) là nhóm cán bộ Lănh Đạo Trung Ương Cục Miền (Cục ‘R’) đă rút chạy từ vùng biên giới về đây. Tuy nhiên lúc tai nạn oan nghiệt xẩy ra cho chính tính mạng ḿnh, Tướng Trí cũng vẫn chưa sắp xếp được kế hoạch mà ông mong muốn!.”

“Trong lúc tôi (Tr. úy Hiếu) lẩn quẩn ở văn pḥng với Đại Tá Phú (Chánh VP Tư Lệnh QĐ III), th́ nhận được tin khẩn cấp, báo cáo trực thăng chở Tư Lệnh Chiến trường phát tiếng nổ (?) và cháy sau khi cât cánh được khoảng vài phút. Nơi tai nạn xẩy ra thuộc không phận phi trướng Trảng Lớn, Tây Ninh East (gần địa điểm của Bộ Tư Lệnh Tiền Phương của QĐ III). Mọi người trong bộ tư lệnh quân đoàn (trại Hùng Vương, Biên Ḥa) cùng giật ḿnh, thảng thốt. Ai nấy cùng ngỡ ngàng thất vọng trước hung tin nhận được từ Trung tâm hành quân của quân đoàn.”

“Tôi tức th́ nhẩy lên trực thăng theo chân Đại tá Tham Mưu Trưởng và một số SQ cao cấp thuộc QĐ III. Máy bay vội vàng cất cánh, trực chỉ theo hướng Tây Bắc, phía Núi Bà Đen. Lên tới hiện trường sau gần nửa giờ bay, tôi và mọi người nh́n thấy khói vẫn c̣n bốc lên từ xác chiếc trực thăng UH-1 (loại CNC=Command & Control). Sau tai nạn thảm khốc, toàn thể chiếc máy bay chỉ c̣n giống như một khối sắt vụn, đen thui.”

Cũng với h́nh ảnh này tôi đă nhận thấy rơ khi tháp tùng Trung Tướng Nguyễn Văn Minh, đáp trực thăng từ Sàig̣n lên. Xếp cũng hấp tấp, vội vă nhẩy lên trực thăng ngay sau buổi họp tại văn pḥng Đại Tướng Cao Văn Viên (Bộ TTM) để nhận khẩu lệnh từ thượng cấp.

Lúc đó như chợt nghĩ ra được một điều, nên Tôi ngắt lời Trung úy Hiếu, hỏi:

--“Việc anh Tuấn c̣n độc thân thi ai cũng biết; Riêng anh, có bao giờ nghĩ là hồi này Đại úy Tuấn đang có cô bồ nào không?”

--“Cái đó cũng khó đoán lắm anh ạ. Tôi không hay hỏi; mà tính anh Tuấn lại cũng ít nói” Trung úy Hiếu trả lời.