Sài-Gòn
là biệt danh của cựu Đại Tá TQLC Tôn
Thất Soạn.
Sinh ngày 2/6/1933 tại Đà-Lạt vì thời gian này ông Cụ thân sinh
của Ông đang là công chức tại vùng đất "Hoàng Triều cương
thổ" và lớn lên tại quê quán đất Thần Kinh vùng sông Hương núi Ngự.
Theo học Trường Trung Học Khải Định, Huế (1947-1953). Năm 20 tuổi,
Ông được động viên theo học khóa 4 Cương Quyết tại trường Võ Khoa
Thủ Đức.
Ngày 1/6/1954, Ông ra trường với cấp bậc Thiếu Úy và trình diện
Tiểu Đoàn 42 Việt Nam tại Quảng Trị với chức vụ Trung Đội Trưởng tác
chiến. Ngày 1/10/1955, Ông theo học khóa Vũ Khí nặng 106 ly (4"2)
tại trường Võ Bị Đà Lạt và sau đó được đưa về làm Sĩ Quan huấn luyện
cho Đại Đội Trọng Pháo 106 ly của Binh Chủng TQLC vừa được thành lập.
Nhưng tác chiến mới là đất dụng Võ của Ông. Ở cấp bậc Trung Úy, Ông
về làm Tiểu Đoàn Phó kiêm Đại Đội Trưởng thuộc Tiểu Đoàn 2/TQLC đang
đóng quân ở Rạch Dừa (12/10/56). Rồi Đại Úy Tiểu Đoàn Phó TĐ4/TQLC
(27/7/62). Đại Uý Tiểu Đoàn Trưởng TĐ3/TQLC (5/11/63). Tiếp đến, Đại
Úy Tiểu Đoàn Trưởng TĐ1/TQLC kể từ 3/2/64 ...
Ông là một trong hai vị Chiến Đoàn Trưởng đầu tiên (Chiến Đoàn B/TQLC) của Lữ Đoàn TQLC (9/5/66) tham dự những cuộc hành quân lịch sử tại vùng 2 Chiến Thuật và đặc biệt trong trận Tết Mậu Thân 1968 ở thủ đô Sài Gòn.
Năm 1969, Ông được vinh thăng Đại Tá nhiệm chức và tiếp tục giữ chức vụ Lữ Đoàn Trưởng LĐ/258/TQLC tham gia các cuộc hành quân phối hợp với Lực Lượng Thủy Bộ Hoa Kỳ (US Riverine Forces) tại vùng châu thổ sông Cửu Long.
Trong cuộc hành quân vượt biên sang Kampuchia vào tháng 5/70, Ông là Lữ Đoàn Trưởng LĐ/258 kiêm Tư Lệnh Phó Lực Lượng Đặc Nhiệm Thủy Bộ 211 phối hợp với Hải Quân Việt Nam. Ông được thăng cấp Đại Tá thực thụ tại chiến trường Prey Veng, Kampuchia. Ông có một thời gian làm Tổng Thanh Tra Sư Đoàn TQLC (từ 1971 đến 1972). Trong cuộc hành quân vượt biên Lam Sơn 719 tại Hạ Lào, Ông là Chỉ Huy Phó kiêm Tham Mưu Trưởng Hành Quân Sư Đoàn TQLC.
Ông có nhiều huy chương chiến trận Việt, Mỹ và Đại Hàn; Cũng như nhiều huy chương tham mưu của Quân Đội và những huy chương khác trong ngạch Hành Chánh.
Kể từ 1/12/73 đến 30/4/75, Ông giữ chức vụ Tỉnh Trưởng kiêm Tiểu Khu Trưởng Tiểu Khu Hậu Nghĩa thuộc vùng 3 Chiến Thuật.
Những khóa học đã tham dự:
- Lớp vũ khí nặng 106 ly tại trường Võ Bị Đà Lạt (10/1955)
- Sĩ Quan căn bản TQLC, khóa 1 (1/1958) tại Quantico - Hoa Kỳ
- Khóa Tham Mưu Đổ Bộ (AWS) tại Quantico (9/61)
- Khóa Tiểu Đoàn Trưởng Bộ Binh tại trường Võ Bị Thủ Đức (1/65)
- Khoá Chỉ Huy Tham Mưu Cao Cấp tại Đà Lạt (1/70)
Ông lập gia đình ở tuổi 34 với cấp bậc Trung Tá Chiến Đoàn Trưởng và được một con gái duy nhất. Ông có 13 năm tù CS và qua Mỹ theo diện HO. Hiện Ông và Gia đình đang định cư tại Iowa City, IOWA.
Là người trầm tĩnh và kiên nhẫn, nhất là có trí nhớ rất tốt. Ông viết lại hầu hết những chiến trận mà Ông đã tham dự.
BBT/TT-TQLCVN-II, Nam Cali.