Đường xe lửa Sài g̣n - Đông Hà được ông Diệm khánh thành trọng thể tại Quy Nhơn ngày 7 tháng 8 năm 1959. Nhưng chỉ gần hai năm sau, giữa năm 1961, đường xe lửa xuyên Việt bị chặt ra nhiều khúc v́ những cuộc tấn công, đặt ḿn, phá hoại đường rầy của du kích Việt cộng.

Việc tái thiết đường xe lửa từ Sài g̣n đến Đông Hà đă làm thiệt hại nặng nề về cả tài chánh lẫn nhân mạng. Hàng ngày, trên mỗi chuyến tàu, một tiểu đoàn thiết vận "bảo vệ hoả xa" được phái theo hộ tống các đoàn tàu. Đại tá Nguyễn Văn Tự (hiện nay ở Mỹ), lúc bấy giờ là thiếu tá chỉ huy công tác bảo vệ đường hoả xa, thường đến phàn nàn với tôi về nhiệm vụ khó khăn, thiếu phương tiện và nhân sự để nhờ tôi can thiệp với cấp trên t́m biện pháp đối phó. Nhưng cũng như bao nhiêu chính sách, kế hoạch, chương tŕnh, công tác khác của ông Diệm, không c̣n biện pháp nào để cải tiến những thất bại có tính cách cơ bản khi ông đă chủ quan cho ḿnh là đúng, ngoài phương pháp chịu đựng những thiệt hại cho đến khi thời gian bắt nó phải tê liệt hoặc tự huỷ.

Đỗ Mậu

Nguồn hồi ký Đỗ Mậu