Trong cuộc hội ngộ này, chúng tôi may mắn được gặp Thiếu Tá Đặng Vũ Khoái, cựu Quận Trưởng kiêm Chi Khu Trưởng Đồng Xoài. Ông vui vẻ cho Viễn Đông biết, “Tỉnh Phước Long có bốn Quận: Đức Phong – Bố Đức – Phước B́nh và Đồng Xoài. Tỉnh Trưởng Phước Long cuối cùng là Đại Tá Nguyễn Thống Thành, hy sinh tại mặt trận. Quận Đồng Xoài lúc đó có khoảng 20 ngàn dân kể cả các công nhân đồn điền cao su. Việt cộng đă cử tướng Hoàng Cầm chỉ huy và đưa hai Trung Đoàn thuộc Sư Đoàn 7 và một Đại Đội Đăc Công cùng chiến xa tấn công quận lỵ Đồng Xoài suốt 13 ngày đêm từ 14 tháng 12 đến 27 tháng 12 năm 1974 trong lúc bên ta chỉ có một Tiểu Đoàn trừ, ĐPQ và 12 Trung Đội Nghĩa Quân + 1 Trung Đội Pháo Binh. Việt cộng dùng đại bác 37, 57 và 120 ly, pḥng không 12 ly 7 và chiến xa để tấn công, chúng pháo kích liên tục, dứt pháo kích là tấn công nên chúng tôi phải trả giá hy sinh tại trận không nhỏ, trong đó có ông Hà Vĩnh Tường (Phó Quận Trưởng) Đại Úy Nam (Quân Y Sĩ Trưởng), Thiếu Úy Thái (Ban 3) và nhiều sĩ quan, binh sĩ trong Chi Khu.

Nguồn diendongdaily,com

Người ở lại Phước Long…

Đại Tá Nguyễn Thống Thành Tỉnh trưởng kiêm Tiểu khu trưởng B́nh Long là người trực tiếp chỉ huy mặt trận Phước Long. Ông Thành từng tử thủ An Lộc, được vinh thăng đại tá tại mặt trận, ngày 26/8/1972 được thăng chức Tỉnh trưởng kiêm Tiểu khu trưởng B́nh Long.

1974 ông được chuyển về Phước Long, giáp ranh biên giới Campuchia, bao quanh là các mật khu cộng sản. Ông là người Bến Tre và là bạn học của Tổng biên tập báo Lao Động Tống Văn Công. Trong Hồi kư ông Công bày tỏ ḷng thương tiếc người bạn như sau:

“Hơn 30 năm sau, tôi mới biết Nguyễn Thống Thành đại tá tỉnh trưởng Phước Long, bạn tôi, đứng bên kia chiến tuyến, là đại tá tỉnh trưởng đă tử thủ ở thị xă! Nhiều năm sau, trong cuộc họp cựu chiến binh, tôi được nghe một thiếu tá dự trận này kể, anh ta kêu gọi đầu hàng, nhưng Nguyễn Thống Thành đă bắn trả.”

Hồi Kư của Charlie Nguyễn Hoàng Oanh, sỹ quan t́nh báo, vào sáng ngày 5/1/1975, Đại Tá Thành chạy xuống triền dốc sau tư dinh để nhảy xuống chiến hào th́ bị súng cối 57 ly bắn chết tại chỗ. Charlie cho biết đă bảo vệ Thiếu úy Sự cận vệ của Đại tá Thành, chôn ông tại gốc cây trong dinh tỉnh trưởng.

Nguyễn Quang Duy

Nguồn Diễn Đàn

Hai người bạn ở hai đầu chiến tuyến

Trong chiến dịch Nguyễn Huệ (1/4/1972 đến 19/1/1973), việc pḥng thủ mặt Nam của tiểu khu B́nh Long, chỉ rộng không đầy 3km2 được giao cho trung tá Nguyễn Thống Thành chỉ huy. Đó cũng chính là hướng tấn công của Trung đoàn 201A quân Giải phóng do Chính ủy Nguyễn Văn Có phụ trách.

Lịch sử oái oăm: Thiếu tá Nguyễn Văn Có bên tấn công và Trung tá Nguyễn Thống Thành bên pḥng thủ, cách đó không lâu lại là một cặp bạn bè thân thiết!

Nguyễn Văn Có - trưởng pḥng Hành quân Bộ Tổng tham mưu quân lực VNCH, là một điệp viên Mặt trận Giải phóng đă được cài cắm từ lâu, chính ông là người tham gia soạn bản đồ hành quân chiến dịch Lam Sơn 719. cũng chính ông ta là người thay Đại tướng Tổng Tham mưu trưởng Cao Văn Viên thuyết tŕnh kế hoạch hành quân sang Hạ Lào cho Nguyễn Văn Thiệu và các tướng lĩnh cao cấp của Mỹ trên Hạm đội 7 trước khi chiến dịch mở màn.

Sau thất bại nặng nề ở Lào, t́nh báo Mỹ và VNCH tập trung truy t́m các “Việt Cộng nằm vùng”, nhưng đến tháng 3/1972, khi có lệnh bắt giữ để điều tra th́ người ta mới phát hiện thiếu tá Nguyễn Văn Có đă biến mất mà không ai hay biết.

Hai tháng sau, tại mặt trận tiểu khu B́nh Long, sau khi ăn vài quả đắng, trung tá Nguyễn Thống Thành mới biết được chỉ huy trung đoàn 201A quân Giải phóng (chủ lực miền) đang tấn công ḿnh chính là ông bạn cũ: thiếu tá Nguyễn Văn Có. Việc quân VNCH bị dập tơi bời ở đây chẳng có ǵ khó hiểu: chính ông Có - trước khi bị lộ - là người tham gia soạn thảo kế hoạch pḥng thủ đường 13, mặt trận B́nh Long cho quân lực VNCH.

Chính ủy Nguyễn Văn Có đă có một đề xuất táo bạo: cho đặc công bắt cóc Nguyễn Thống Thành nhằm làm nhụt ư chí của binh sĩ địch. Giao nhiệm vụ cho một tổ trinh sát đặc công thiện chiến, vị chính ủy dặn đi dặn lại: “Chỉ được bắt sống. Không bắt được th́ hủy nhiệm vụ, tuyệt đối không được giết. Ông ấy là bạn tôi”.

Trước sự pḥng thủ dày đặc ở Tiểu khu B́nh Long, ư đồ bắt Nguyễn Thống Thành đă không thể thực hiện được. Thay vào đó, tổ trinh sát đă đưa được vào tận pḥng ở của viên tỉnh trưởng tại sở chỉ huy tiền phương một bức thư do ông Có tự tay chấp bút. Trong thư, vị chính ủy cảnh báo viên tỉnh trưởng: sự thất bại và sụp đổ của chế độ Sài G̣n là không thể tránh khỏi, chỉ c̣n tính từng ngày. Ông khuyên bạn cũ nên triệt thoái quân lực để đỡ tốn xương máu của binh sĩ.

Tết Nguyên đán năm 1973, một thùng hàng được thả xuống trận địa quân Giải phóng, ghi rơ "kính gửi ông Sáu Đột (tức Nguyễn Văn Có), Chính ủy Trung đoàn 201". Khui thùng hàng, tổ trinh sát thấy trong đó có mấy thùng thịt hộp, một ít hoa quả khô, một thùng rượu whisky, 10 cây thuốc lá Ruby… và một số xa xỉ phẩm khác, kèm một phong thư. Chuyển thư cho thủ trưởng xong, sợ bỏ thuốc độc trong quà, anh em khui một hộp thịt, định cho chó ăn thử.

Đúng lúc đó, ông Có xuất hiện, tay cầm phong thư của viên tỉnh trưởng. Ông khoát tay: “Không cần thử. Ông ấy không cùng chiến tuyến, nhưng không phải là hạng tiểu nhân”. Sau đó, ông đưa thư cho trợ lư Nguyễn Mạnh Hồng đọc.

“Kính gửi ông Nguyễn Văn Có (Sáu Đột),
Chính ủy Trung đoàn 201

Nhân dịp Tết đến, Xuân về, tôi, đại tá Nguyễn Thống Thành, Tỉnh trưởng, Tiểu khu trưởng B́nh Long, quân lực Việt Nam Cộng ḥa xin có mấy lời gửi thăm sức khỏe ông.

Thưa ông, tôi với ông bây giờ hai người đă hai đầu chiến tuyến, gặp nhau chắc chỉ trên chiến địa, tṛ chuyện cùng nhau chắc chỉ bằng súng đạn. Dù sao, chúng ta cũng đă từng bạn bè thân thiết nhiều năm. Tôi vẫn luôn nhớ c̣n thiếu nợ ông 1.000.000 đồng chưa trả. Xin hứa danh dự, tôi sẽ gửi lại và cảm ơn đầy đủ bất kỳ khi nào có dịp.

Xin gửi ông một ít quà vui Tết.

Chúc ông sức khỏe và hẹn ông trên chiến địa.

Bạn cũ
Nguyễn Thống Thành”

Nghe đọc lại thư, ông Có ph́ cười: “Thằng cha tỉnh trưởng này sợ rồi, nhưng khôn. Ổng sợ tôi cho anh em vào hạ sát, nên viết thư gợi t́nh xưa nghĩa cũ để ḿnh đừng ra tay đó mà. Ruby cứ hút, thịt hộp, rượu mạnh anh em cứ dùng. Lính tráng bên này bên kia nhưng bạn bè cứ là bạn bè, ḿnh ghi nhận”.

Hiệp định Paris kư kết tháng 1/1973, chiến sự B́nh Long dịu xuống. Tuy nhiên số phận thế nào, hai người bạn cũ lại đụng độ nhau trên chiến trường Phước Long cuối năm 1974 đầu 1975. Khi đó, trung đoàn 201 của Nguyễn Văn Có phối hợp với các đơn vị địa phương đánh thẳng vào trung tâm thị xă. Quân binh tan tác, Nguyễn Thống Thành (lúc này là đại tá) bỏ chạy ra bờ sông Bé và thiệt mạng khi chạm súng với một đơn vị trinh sát của chính trung đoàn 201.

- Muitenbac777 -

Nguồn facebook