Sanh :

Tốt Nghiệp:

Tu Nghiệp:

Đơn Vị Đã Phục Vụ:

(Ghi chú: Khi qua tới Mỹ và trước khi qua đời ngày 11 tháng 2 năm 2018, Đề Đốc Lâm Ngươn Tánh - Tư Lệnh Hải quân 1-11-74 ̣đến 24-3-1975 - tiết lộ cho gia đình Trung Tá Long là ông có đề bạt thăng chức Đại Tá cho đương sự vào cuối năm 1974. Do đó không mấy ai biết đến việc thăng chức này, cũng giống như trường hợp của các Trung Tá Trần Đình Giao (Không Quân). Vũ Hữu Bao (Y Sĩ Không Quân), Nguyễn Văn Bút (Y Sĩ Không Quân), Lê Tất Biên (Biệt Động Quân), Trần Minh Công (Trung Đoàn Trưởng Trung Đoàn 48, Sư Đoàn 18), Dương Ngọc Khuê (Bộ Tổng Tham Mưu), v.v...).

Theo lời kể của Nguyễn Quốc Khánh, con trai Trung Tá Long:

Gia đình rời nhà lúc 6 giờ tối ngày 29 tháng 4 năm 1975 đi tới Căn Cứ Hải Quân cách xa nhà chừng 5 cây số. Cùng đi theo có vợ chồng Đề Đốc Lâm Ngươn Tánh, [lúc đó giữ chức vụ Phụ tá Quốc Vụ Khanh, đặc trách tiếp đón đồng bào di cư từ miền Trung]. Khi tới bến tàu, hai gia đình phải khổ cực chen lấn lên được chiến hạm Trần Hưng Đạo HQ-1 đã đầy nhóc dân chúng và một số sĩ quan cao cấp cùng đoàn tùy tùng.

Theo HQ Trần Đỗ Cẩm K11 thì.

Chỉ mấy tiếng đồng hồ trước đó, HQ 1 c̣n cập cầu B vị trí 1 nhưng hạm trưởng là HQ Trung Tá Nguyễn Địch Hùng (khóa 4 Trường Hải Quân Brest của Pháp) về nhà ở đường Trần Hoàng Quân đón gia đ́nh chưa về kịp. Đề Đốc Lâm Ngươn Tánh, cựu TL/HQ ra lệnh cho HQ Trung Tá Nguyễn Duy Long chỉ huy chiến hạm tách bến; trên tầu c̣n có Phó Đề Đốc Nguyễn Thanh Châu. Trung Tá Long kể lại: "Các sĩ quan trên HQ 1 cho biết Hạm Trưởng HQ 1 đă rời tàu đi rước gia đ́nh. Chờ măi, hầu hết các chiến hạm đă rời bến mà ông HT vẫn chưa về tàu và chẳng có tin tức ǵ. Khi hầu hết các chiến hạm đă rời các cầu tàu mà HQ 1 vẫn c̣n nằm lẻ loi ở vị trí 1 cầu B. Thấy vậy, ĐĐ Tánh ra lệnh cho tôi vận chuyển chiến hạm ra đi, nếu chờ trễ nữa, tăng VC sẽ đến bến tàu ngăn cản việc di tản. Trên HQ 1 lúc nầy đầy người, chen chân không lọt, không biết bao nhiêu người, dưới pḥng ngủ HSQ và thủy thủ cũng đầy người".

Liên quan đến việc chiến hạm HQ-1 di tản không do Hạm Trưởng Trung Tá Hùng chỉ huy, HQ Thiếu Tá Nguyển Văn Phước K15 viết cho Đại Tá Nguyễn Xuân Sơn:

Tôi chỉ biết có một chuyện thôi, mà cứ ấm ức măi. Năm 1984, tôi gặp Trung tá Nguyễn địch Hùng, Hạm Trưởng chiếc HQ1, ở trại giam Xuân Lộc, phân trại A. Trường hợp gặp ông cũng hi hữu, tâm t́nh ông là ốc đảo, sống một ḿnh, thế mà ông lại đích thân đi t́m tôi, mặc dù ông và tôi chưa từng gặp nhau. Câu chuyện dài ḍng, tôi xin ngắt ngang tại đây. Nếu có dịp tôi sẽ kể, rất hay, chuyện t́nh người lính biển. Tôi ngạc nhiên quá, hỏi ông: Chiếc HQ1 đi rồi, sao Cmdt ở đây. Ông trả lời, gương mặt rất b́nh thản: Tôi cho lệnh, nhân viên đem gia đ́nh lên chiến hạm, ấn định cuối cùng là 8 giờ, nhưng mấy ông bảo đi sớm, tôi không chịu, thế là mấy ông lái tàu đi. Giờ giấc tôi không nhớ chính xác, nhưng câu trả lời của ông là như thế. Qua Mỹ, tôi đọc được một tài liệu nói Hạm Trưởng HQ1 bị kẹt khi về nhà đón gia đ́nh. Tôi đặt câu hỏi liền, trong trường hợp nào đi nữa, ai có quyền lái chiếc HQ1 đi. Chỉ có TL/HQ mới có quyền cách chức Hạm Trưởng, mà phải hợp pháp. Trong khi đó Đô Đốc Cang đâu có khởi hành từ Sài G̣n bằng HQ1. Tại sao Hạm trưởng bị kẹt, không cho người đón, việc làm không ngoài tầm tay của ḿnh. Trong khi quân chủng bạn có khẩu hiệu: “Không bỏ bạn bè” th́ ḿnh lại thực hiện: đạp bạn bè mà đi t́m… vinh quang. Những người lái chiếc HQ1 ra đi, ĐƯỢC ghép vào danh xưng ǵ, tôi không dùng chữ tội danh, Cmdt kết luận dùm tôi.

Trở lại lời tường thuật của Thiếu Tá Trần Đỗ Cẩm:

Trung Tá Long cho biết trong lúc giang hành, chiến hạm không những chỉ c̣n một máy khiển dụng mà c̣n gặp thêm một số trở ngại kỹ thuật về máy điện khiến lái điện nhiều khi ngưng hoạt động phải đổi sang lái tay, Ông thuật lại: "Khi đi ngang thương cảng, pḥng máy báo cáo máy điện bị xụp, tay lái không ăn, phải đổi sang lái tay. Sau đó máy điện chạy lại. Tàu ra đến Nhà Bè, máy điện lại xụp. Máy điện lại chạy. Tàu tiếp tục di chuyển”. Qua khỏi Nhà Bè (hải lư 11), tầu bắt đầu vào sông Ḷng Tào. Từ đây cho tới Ngă Tư Bốn Tay (Les Quatre Bras – hải lư 28) là đoạn nguy hiểm nhất của sông Ḷng Tào. Sông đă hẹp lại cạn khi nước ṛng với nhiều khúc quanh gắt, các tầu lớn qua lại nhiều khi phải dùng cả máy chánh phụ giúp tay lái mới có thể qua được những cua quẹo khó khăn này. HQ 1 chỉ c̣n một máy, tay lái điện lúc có lúc không, lại chạy nước xuôi nên vận chuyển rất khó khăn".

Tuy với chiến hạm và thủy thủ đoàn xa lạ, lại phải giang hành ban đêm trong lúc t́nh h́nh gay go, nhưng dưới sự chỉ huy đầy kinh nghiệm và khéo léo của hạm trưởng Long, HQ 1 qua khỏi vùng nguy hiểm đầu tiên là Băi Đá Hàn (Banc de Corail tại hải lư 16 an toàn. Nhưng không may chỉ 4 hải lư sau đó, HQ 1 bị mắc cạn tại khúc sông Coude de l'Est (hải lư 20). HQ lập tức dùng máy truyền tin và loa phóng thanh yêu cầu các chiến hạm bạn trợ giúp. Hạm trưởng Long cho biết:”Khi vừa qua khỏi “Coude de l’Est” th́ máy điện lại xụp, chưa kịp đổi sang lái tay th́ tàu từ từ lủi vào bờ phải rồi ủi vào bờ bên phải. Máy điện chạy lại, tôi cố gắng lùi tàu và làm vài vận chuyển nhưng tàu vẫn không nhúc nhích. Tôi kêu gọi các chiến hạm đi ngang nhờ phụ kéo HQ 1 ra nhưng họ không giúp, có lẽ v́ tàu nào cũng chở đầy người …”. Một thường dân quá giang trên HQ 1 hồi tưởng tâm trạng lúc đó như sau: “Tôi nhớ giây phút dầu sôi lửa bỏng ấy tôi đi quá giang trên chiếc HQ-1 mà bụng đánh lô tô vái trời cao cho phép nhiệm màu ai nhảy ra cứu vớt chúng tôi, tôi ngồi trên boong tàu đếm từ con tàu đi qua số đếm của tôi, hơn 10 chiếc …”. Trường hợp HQ 1 liên tiếp bị mất điện có thể xảy ra, nhưng hơi hiếm v́ mỗi khi hoạt động, bao giờ chiến hạm cũng ghép hai máy điện chạy song song. Nếu một máy bị xụp th́ máy kia vẫn đủ sức cung cấp đủ điện lực cho những dụng cụ hải hành cần thiết như la bàn điện, tay lái, radar, hệ thống truyền tin v.v... Có thể HQ 1 không may cũng chỉ c̣n một máy điện khiển dụng.

Về phần HQ 801, sau nhiều lần tiếp xúc và phối kiểm, hạm trưởng Bá hiện sống ở Australia vẫn xác nhận ông rời cầu E trong Hải Quân Công Xưởng lúc 11 giờ 30 tối 29-4. Như vậy cho tới khi gặp HQ 1 mắc cạn tại hải lư 20 lúc 1 giờ 30 sáng hôm sau, HQ 801 loại Dương Vận Hạm cũng chỉ đi mất 2 tiếng đồng hồ, tức là vận tốc 10 gút (20/2=10) với 1 máy, nước xuôi. Một số sĩ quan cơ hữu trên HQ 801 nói đi lúc 9 giờ 30 tối “ngay sau khi hạm trưởng đón được gia đ́nh lên tầu” tức là cho tới khi gặp HQ 1 mắc cạn tầu đă rời bến được 4 tiếng đồng hồ với vận tốc trung b́nh 5 gút. Trong bài phỏng vấn gần đây, một khách quá giang nói HQ 801 rời Sài G̣n lúc 8 giờ 30 tối. Tốc độ trung b́nh của loại Dương Vận Hạm với 2 máy chạy tốt là 10.5 gút (hải lư/giờ).

Khi đột nhiên nhận được tín hiệu S.O.S của HQ 1, chắc hạm trưởng Bá không khỏi phân vân, v́ HQ 801 vẫn chỉ c̣n một máy, giang hành ban đêm, chở đầy ắp người, lại to lớn kềnh càng, sông hẹp, nước đang ṛng thấp. Trong ḥan cảnh dầu sôi lửa bỏng, tự giữ an toàn chính ḿnh đă khó, tính ǵ đến chuyện giúp ai? Đây là phản ứng thông thường cũng như những chiến hạm khác lặng lẽ đă đi qua. Tuy nhiên chỉ thoáng sau phút suy tư ban đầu, Hạm Trưởng Bá đă tự ḿnh quyết định quay tầu lại ngược gịng để trợ giúp, mặc dầu lúc đó HQ 801 đă đi quá HQ 1 khoảng 1.5 hải lư. HQ Thiếu Úy Đặng Tiến, một sĩ quan cơ hữu của HQ 801 thuật lại cảm nghĩ lúc bấy giờ: “Từng đoàn các chiến hạm lặng lẽ lướt qua một cách vô cảm. Tôi chợt nghĩ, mới hôm nào ở mặt trận Cà Ná các chiến hạm bạn liều chết tiến vào cứu HQ 503 dưới làn đạn pháo 100 ly trực xạ của Cộng quân hôm nay tại sao lại lạnh lùng? HQ 801 không vô cảm như vậy ,bởi v́ trên đó c̣n có Hạm Trưởng Bá”. Quyết định không bỏ anh em này quả thật là một hành động can đảm chỉ có ở những Hạm Trưởng đề cao tinh thần Danh Dự và Trách Nhiệm, đồng thời tự tin vào khả năng của ḿnh.

Quyết định quay tầu lại đă khó, thi hành cũng chẳng dễ dàng ǵ v́ ḷng sông hẹp, chiến hạm lớn. Chiều dài của HQ 1 và HQ 801 tương đương nhau, khoảng 100 m. Nh́n trên bản đồ, khoảng cách hai bên bờ sông tại Mũi Đông là 1369 ft hay 417 m, nhưng trừ đi bờ sông, mặt sông thực sự có nước chỉ rộng chừng 300 m. Với cao độ thủy triều trung b́nh 2 - 3 m, khi nước ṛng, lạch sông để chiến hạm vận chuyển an toàn không bị cạn chỉ c̣n lại không quá 250 m hay 2.5 chiều dài của chiến hạm. Mũi Đông là cua quẹo gắt, chiến hạm lớn chỉ c̣n 1 máy, lại giang hành ban đêm nên HQ 1 bị mắc cạn không có ǵ lạ. Riêng đối với HQ 801 cũng chỉ c̣n 1 máy, phải vận chuyển quay mũi ngược lại thượng gịng 180 độ thật rất khó khăn. Không phải chỗ nào cũng quay tầu lại được mà thông thường phải chờ tới khúc sông rộng nước sâu mới có “điểm quay tầu”. Các hoa tiêu chuyên nghiệp lái thương thuyền một chân vịt nếu không có tầu gịng đẩy giúp thường phải dùng máy chánh phụ giúp tay lái khi qua lại trên sông Ḷng Tào.

Vận chuyển trở ngược đầu đă rất gian nan, nhưng mới chỉ là giai đoạn đầu; lại gần được tầu bạn để trợ giúp c̣n gay cấn hơn. Thông thường chỉ cần chạy lại gần, quăng giây cột vào tầu bị nạn rồi kéo ra; nhưng v́ ḷng sông quá hẹp, nước đang ṛng, HQ 1 bị bùn dẻo hút chặt nên phải t́m cách làm cho nhúc nhích mới kéo ra được. Như vậy, chỉ c̣n cách cập ngang hông theo thế ủi băi song song, đ̣i hỏi chính xác vào đúng vị trí và nhẹ nhàng để đừng đụng bể hay xô lật tầu bạn. Đây là một vận chuyển không dễ làm đối với loại tầu đổ bộ mũi bằng, chỉ những hạm trưởng “sói biển” với nhiều kinh nghiệm xương máu mới đủ khả năng thi hành. Nhưng “trên HQ 801 có Hạm Trưởng Bá” như Thiếu Úy Đặng Tiến hănh diện.

Trong các cuộc tiếp xúc mới đây nhất vào đầu năm 2019, hạm trưởng Nguyễn Phú Bá đă nhiều lần xác quyết chính ông là người duy nhất quyết định, chịu trách nhiệm và hoàn toàn chỉ huy HQ 801 cho tới khi tầu tới Côn Sơn. Ông cũng có nhă ư thuật lại chi tiết những vận chuyển khó khăn để “cập sát nách” HQ 1. Trước hết, khi chiến hạm quay lại vừa vượt qua khỏi lái HQ 1, ông cho thả neo lái rồi ra lệnh bẻ lái qua bên trái (tả hạm) để mũi tầu quay về hướng bờ Tây (hữu ngạn) nơi HQ 1 đang bị mắc cạn. Khi thấy mũi tàu cách bờ khoảng 200 yards, ông cho lệnh "thắng neo" để cuộn giây neo bằng xích sau lái không tuôn ra nữa và ngưng máy. Khi giây neo vừa căng, ông cho lệnh "khóa neo" để mũi tàu không tiến thêm vào bờ. Sau cùng HQ.801 ở vị trí nằm song song với HQ.1 phía trên nước và gịng nước thủy triều đang ṛng đẩy con tầu từ từ trôi xuống tấp nhẹ vào hữu hạm HQ.1 với khoảng 2/3 chiều dài.

Khi hai chiến hạm buộc giây vào nhau xong, hạm trưởng Bá liên lạc máy truyền tin với HQ 1 yêu cầu cho chuyển bớt người quá giang sang HQ 801 để làm nhẹ tầu. Đây là kinh nghiệm xương máu ông đă học được khi vào đón Thủy Quân Lục Chiến tại cửa Thuận An trước đây không lâu. Một số lớn quân dân di tản ước lượng 500 người đă chuyển sang HQ.801 trong đó có Phó Đề Đốc Nguyễn Thanh Châu và vài tướng lănh bộ binh như Trung Tướng Nguyễn Văn Là. Sau đó, hai chiến hạm cùng lùi máy rút ra. Lần đầu không thành công v́ HQ 1 c̣n bị bùn dính chặt. Cả hai chiến hạm phải cho máy ngừng, rồi lại cho máy tiến và bẻ tay lái thật gắt để mũi tàu HQ 1 xê dịch qua lại. Buộc giây chắc chắn lại lần nữa, lùi lần thứ hai vẫn chưa thành công, rồi lập lại lần nữa cho máy tiến và bẻ lái để mũi HQ 1 nhúc nhích thêm. Lần lùi thứ ba mũi tàu HQ 1 mới từ từ rời khỏi bờ cạn và được kéo ra giữa sông. Nhờ máy kéo neo sau lái của HQ.801 rất mạnh đă giúp sức rất đắc lực kéo được tàu bạn ra giữa sông trong khi hai chiến hạm chỉ có một máy khiển dụng.

Về sau, một số người không biết rơ quyết định chuyển người là có dụng ư làm HQ 1 nhẹ bớt, tưởng rằng người trên HQ 1 ùa sang HQ 801 v́ sợ bị bỏ rơi. Thời gian giúp HQ 1 gỡ cạn mất 2 tiếng đồng hồ. Từ đó, HQ 1 đi trước, HQ 801 chậm chạp rớt lại đàng sau. Cả hai chiến hạm tiếp tục ra tới Vũng Tàu vào sáng 30-4 không gặp thêm trở ngại. HQ Trung Úy CK Lê Đăng Bảo (khóa 21 SQHQ/NT) là Sĩ Quan Cơ Khí của HQ 801 sau nhiều nỗ lực, đă khởi động thêm được máy chánh tả; HQ 801 chạy đủ hai máy tới điểm hẹn Côn Sơn.

Cần ghi chú ở đây là Thiếu Tá Bá đã không đưa tàu HQ-1 tới Côn Sơn. http://camtran11.6te.net/hqtext/achdttxt.htmlThiếu Tá Trần Đỗ Cẩm viết:

Đêm 30-04-1975, HT Bá v́ vợ con cương quyết muốn ở lại Việt Nam, không muốn di tản nữa. Phó Đề Đốc Nguyễn Thanh Châu đă tŕnh nội vụ lên Tư Lệnh Hải Quân Chung Tấn Cang để xin cứu xét. Đô Đốc Cang chấp thuận cấp chiến hạm khác cho HT Bá chở các quân nhân không muốn di tản trên tất cả chiến hạm quay về. Lúc 1 giờ trưa 01-05-1975, trước khi Hạm Đội trực chỉ sang Subic Bay, HT Bá đă họp nói lời chia tay với thủy thủ đoàn rồi xuống HQ.473 cùng với gia đ́nh và các chiến hữu khác, giao quyền chỉ huy lại cho HQ Đại Tá Bùi Cửu Viên chỉ huy chiến hạm kể từ giờ phút đó. HQ.801 cặp bến Subic Bay với thủy thủ đoàn là 80 người chở theo được 2120 đồng bào di tản.

Liên quan tới việc cứu vớt chiến hạm HQ-1 mắc cạn trên sông Lòng Tào, Đại Tá Bùi Cửu Viên kể trong một buổi phỏng vấn của phóng viên đài RFA:

Khi chiếc tàu của chúng tôi đang đi tới ngă 4 sông Ḷng Tảo (Ḷng Tàu) và Soài Rạp th́ chiếc Soái hạm Trần Hưng Đạo 01 bị nạn. Nó đánh đèn và gọi vô tuyến điện kêu cứu. Lúc bấy giờ, tôi đang mơ màng v́ mệt quá rồi, ngồi trên sân cờ cùng các sĩ quan nữa, th́ tôi thấy ông Hạm trưởng, anh Thiếu tá Nguyễn Phú Bá ở trên đài chỉ huy chạy xuống hỏi tôi “’Commandant’, ḿnh có cứu nó được không?” Tôi bảo “Nếu anh muốn th́ quay lại, tôi có thể cứu nó được. Thế bây giờ tàu ḿnh đang ở đâu?” Anh nói với tôi là “Ḿnh đă đi quá nó 1 hải lư rưỡi rồi”.

Trong đầu tôi nghĩ bây giờ ḿnh không có quyền hành ǵ cả, chỉ là sĩ quan thâm niên quá giang nhưng có lẽ ông đến hỏi ḿnh v́ ông nghĩ rằng ḿnh đă lănh loại tàu giống như tàu ḿnh đang đi ở bên Mỹ rồi và ḿnh sẽ có nhiều kinh nghiệm, may ra ḿnh có thể cứu được nó. Và đúng như vậy, tôi đă lănh một chiếc tàu HQ 501 cũng cùng một loại như chiếc tàu tôi đang đi, tức chiếc HQ 801 và tôi đă chỉ huy chiếc đó 2 năm ở Việt Nam sau khi tôi lănh ở bên Mỹ về.

Có một vài người lên tiếng nói với tôi là “Bây giờ đă 12:30 sáng rồi. Nếu quay lại cứu th́ buổi sáng ḿnh ra tới Vũng Tàu th́ có thể bị địch ở trên núi bắn xuống, rất là nguy hiểm cho mấy ngàn người trên tàu”. Thế tôi mới trả lời là “Bây giờ việc cứu chiến hạm mới quan trọng. Người ta gặp nạn là ḿnh phải cứu”. Do đó, anh Hạm trưởng đồng ư quay tàu lại và anh giao tay lái lại cho tôi và bảo “Thôi, Đại tá lái đi!”

Khi đến đấy tôi thấy mũi tàu cắm ngay vào bờ. Bây giờ làm sao để có thể kéo chiếc tàu này ra được? Nếu bây giờ ḿnh mon men đến gần đó, nước quận, tàu ḿnh có thể bị dạt sang tàu kia th́ sẽ làm tàu kia ch́m mà nguy hiểm tính mạng mấy ngàn người. Do đó, tôi quyết định ủi băi. Khi tôi đưa con tàu ra phía sau của chiếc Trần Hưng Đạo 01 đó và tôi đă ủi băi song song với chiếc Trần Hưng Đạo. Khi đă ủi băi xong rồi, tôi ra lệnh cho nhân viên ném dây sang bên đó; ném dây mũi, dây lái và các dây giữa vào khoảng độ 7-8 sợi dây.

Sau khi hai bên đă cột chắc rồi th́ tôi kéo chiếc tàu ấy ra giữa sông. Khi vừa mới kéo ra được một quăng th́ có bao nhiêu người trên chiếc tàu Soái hạm HQ 01 đă nhảy sang bên tàu của tôi. Tôi thấy rất là nguy hiểm, đă có vài trăm người nhảy sang trong ṿng 5 phút đồng hồ. Do đó, tôi ra lệnh cho các thủy thủ bắn súng chỉ thiên để cấm nhảy nữa v́ khi tàu ra tới giữa sông th́ thế nào hai tàu cũng dang ra và người ta sẽ rớt xuống sông. Khi kéo được chiếc tàu ra rồi, tôi sờ tay lên trán th́ thấy mồ hôi đầy trên trán tại v́ quá sức gay cấn, v́ tôi nghĩ nếu trường hợp đó không thành công và nếu hai tàu va đụng vào nhau trong đêm tối như vậy th́ sẽ nguy hiểm tính mạng của bao nhiêu người. Khi tàu Trần Hưng Đạo ra được khoảng giữa sông th́ họ bắt đầu chạy theo tàu của tôi cho đến khi ra tới biển và cũng không gặp trở ngại ǵ, không có bị địch trên núi bắn xuống tuy lúc bấy giờ trời đă sáng.

Khi ra gần tới Phan Thiết, chiếc chiến hạm tôi đang đi nhận được lệnh của ông Tư lệnh Hải quân, ông ra lệnh cho tất cả các chiến hạm phải tập trung tại Côn Sơn để chuẩn bị đi Subic Bay. Khi Hạm trưởng Nguyễn Phú Bá của chiếc 801 tức là chiếc tàu tôi đang đi quá giang nghe tin như vậy th́ gia đ́nh ông hạm trưởng không muốn đi và đ̣i ông hạm trưởng phải lái tàu trở về Sài G̣n. Tôi có nói với ông Hạm trưởng là “Bây giờ nếu như muốn về Sài G̣n th́ có mấy ngàn người ở trên tàu này sẽ mắc kẹt và để tôi can thiệp với ông Tư lệnh Hải quân”.

Sau đó, tôi nói chuyện vô tuyến với vị Tư lệnh Hải quân th́ ông nói là đang cho chiếc tàu dầu đến đón những người muốn trở về Sài G̣n v́ có gia đ́nh kẹt lại ở đó. Sau đó, ông nói với tôi là “Thôi, ‘Toi’ lái chiếc tàu đó đi, ‘Toi’ làm Hạm trưởng đi!”. Thế là tự nhiên lúc đó tôi bất đắc dĩ lại biến thành một hạm trưởng mà thật sự ra tôi đă rời chiến hạm, loại tàu giống như vậy từ năm 1964, tức là đă 11 năm tôi không làm hạm trưởng dù tôi vẫn giữ chức vụ chỉ huy ở trên bờ. Và bây giờ sau khi trở lại làm hạm trưởng th́ tôi nghĩ đúng là cái duyên của ḿnh đối với Hải quân, cho đến phút chót cũng phải sống với con tàu.

Ghi chú: Sau khi Đại Tá Viên tiết lộ cho phóng viên đài RFA trong một cuộc phỏng vấn ông đã được Hạm Trưởng Bá giao cho cầm tay lái tàu HQ-801 cứu tàu HQ-1 bị mắc cạn, các sĩ quan hải quân đồng lớp với Thiếu Tá Bá gạn hỏi ông tự sự thì được Thiếu Tá Bá "đă nhiều lần xác quyết chính ông là người duy nhất quyết định, chịu trách nhiệm và hoàn toàn chỉ huy HQ 801". Điêu khác biệt này đã gây nên một trận cuồng phong tranh cãi trong giới Hải Quân. Phe chống, phe bênh. Tuy sóng gió đã lặn, nhưng Đại Tá Viên và Thiếu Tá Bá vẫn giữ y nguyên lời phát biểu của mình.

Nguyễn Văn Tín
Ngày 6 tháng 7 năm 2020