Tư trần ngày 16 tháng 6 năm 2018 tại Huntington Beach, California, Hoa Kỳ
Khóa 1 Quan Sát Viên khai giảng vào đầu tháng 10-1952, lúc Khóa 1 Hoa Tiêu gần măn khóa, chỉ c̣n huấn luyện giai đoạn chót nữa mà thôi. Khóa 1 Quan Sát Viên dài 6 tháng, gồm 6 sĩ quan học viên: Phùng Văn Chiêu, Nguyễn Đ́nh Giao, Lê Minh Luân, Đỗ Khắc Mai, Đinh Thạch On và Trần Phước.
Anh Nguyễn Đ́nh Giao.-khi đang học với chúng tôi chưa có biệt danh; sau này v́ muốn phân biệt với anhTrần Đ́nh Giao có bí danh là De Couteau, ḍng họ của Tổng Thống De Gaulle?!, nên anh Nguyễn Đ́nh Giao có tên cúng cơm là Giao Toét v́ mắt anh mở lớn hơn thường. Anh Giao, con người tṛn trịa, từ đầu đến chân, khuông mặt bầu bĩnh, đặc biệt có bộ râu quay nón, nên thỉnh thoảng có người gọi anh ta là Giao Fidel Castro, Chủ Tịch nước Cuba. Râu của anh Giao rậm, phải cạo hằng ngày mới không trông thấy. Nếu làm biếng không cạo, chỉ trong ṿng đôi ba ngày, ai nh́n thấy cũng tưởng là dân A-rập.
Những năm đầu khi mới tới định cư ở Hoa Kỳ này v́ quá vất vả về mưu sinh, anh Giao làm biếng cạo râu, cứ để mọc tự nhiên. Nhưng chính v́ sự kiện này là một trở ngại lớn trong vấn đề xin việc làm. Hồi đó tuy anh mới ngoài 40 mà đầu tóc và nhứt là bộ râu quai nón của anh bạc gần hết. Mỗi lần đi xin việc làm, anh Giao phải nhuộm tóc nhuộm râu, v́ sợ bị chê già cả. Nhờ lối hóa trang râu tóc này mà anh được một trường đại học thâu nhận, nhưng anh đă phải trả một giá đắt v́ bị phản ứng thuốc nhuộm tóc làm anh hư da đầu. Bởi vậy, kể từ đó, anh không nhuộm tóc nhuộm râu nữa, trở thành cụ già râu tóc bạc phơ làm ngạc nhiên những người cùng sở. Có nhiều người tỏ vẻ thương xót, ái ngại hỏi lư do tại sao mới ngày nào, cách đây chỉ vài tuần lễ trông trẻ trung mà sao nay chóng già như thế. Anh Giao trả lời v́ quá lo lắng về công việc, sợ không chu toàn nỗi (thực ra, công việc hiện nay đối với anh quá dễ dàng). Không ngờ câu trả lời ngay t́nh này lại có kết quả tốt. Kể từ sau đó, trách vụ của anh Giao nhẹ bớt đi.
Khi học cũng như khi hành, anh Giao rất kỷ luật, bay bổng rất tận tâm. Nhớ hồi đầu năm 1954, hai chúng tôi biệt phái ra Đà Nẳng bay bổng chung với G.A.O. của Pháp do Capitaine Martin chỉ huy, chỉ hai chúng tôi là quan sát viên nên bay ngày bay đêm. Tối nào, anh Giao cũng tẩm bổ, tự nấu thuốc Bắc để uống.
Khi có lệnh biệt phái một phi hành đoàn ra Bắc, lẽ ra tôi phải đi, nhưng anh Giao đă t́nh nguyện thay tôi, ví lúc ấy anh đang c̣n đọc thân và có bà con ngoài ấy. Hết thời hạn biệt phái anh Giao trở về đơn vị, xin xuất ngoại học Khóa Điều Hành Viên (navigateur) và sau này anh c̣n học hoa tiêu quan sát nữa. Bởi vậy, anh Giao có tới ba bằng phi hành: quan sát viên, na-vít và hoa tiêu.
Anh Giao đă từng là Chỉ Huy Trưởng Căn Cứ Không Quân Phan Rang, và chức vụ cuối cùng là Tham Mưu Trưởng Sư Đoàn 6 Không Quân. Chính bởi đặc điểm này làm tôi thắc mắc, v́ với chức vụ Tham Mưu Trưởng là nhân vật trọng yếu thứ hai sau vị Tư Lệnh Sư Đoàn. Khi mất nước, hầu hết các cấp chỉ huy của Sư Đoàn 6 Không Quân từ vị Tư Lệnh cho tới cấp Tá đều bị bắt cầm tù, riêng anh Giao thoát nạn, tôi hỏi nguyên do. Anh Giao đă kể chuyện lại như sau. Chắc mọi người c̣n nhớ Sư Đoàn 6 Không Quân sau khi có lệnh rút lui khỏi Căn Cứ Không Quân Pleiku, về trấn thủ Căn Cứ Không Quân Phan Rang. Việt Cọng sau khi chiếm cứ toàn vùng Cao Nguyên, đă dốc hết toàn lực vây hăm Căn Cứ Không Quân Phan Rang cho đến khi tràn ngập Căn Cứ này vào đêm 15 rạng 16-4-75. V́ chỉ trước đó hai ba hôm, Chuẩn Tướng Phạm Ngọc Sang, Tư Lệnh Sư Đoàn đă phái người cọng sự viên trực tiếp là cánh tay mặt của ḿnh, vị Tham Mưu Trưởng Nguyễn Đ́nh Giao về Bộ Tư Lệnh Không Quân để xin tăng viện. Chính trong thời gian nguy ngập này, Căn Cứ Không Quân Phan Rang thất thủ. Cũng như ngày 29-4-75, ngày Saigon loạn lạc sau một đêm bị Việt Cọng pháo kích vào thành phố và các điểm quân sự quan trọng của ta. Chính lúc ấy anh Giao đang bơ vơ ở khu Câu Lạc Bộ Huỳnh Hữu Bạc, chưa biết phải xử trí ra sao, bổng nhiên có một trực thăng UH-1 đỗ ngay trước mặt, anh Giao như người máy, leo lên trực thăng rời Saigon lánh nạn. Khi gặp nhau hàn huyên, anh Giao nhắc tới hai biến cố thoát nạn hi hữu này, anh thường tự hỏi, tại sao lại có chuyện may mắn như vậy. Tôi trả lời thay anh Giao, v́ anh đă có một đời sống đạo đức nên được Ơn Trên phù hộ. Thật vậy, cà lớp học ai cũng thương mến anh Giao v́ bản tánh hiền ḥa.
Nay anh Giao và gia đ́nh ở Costa Mesa, California, một thành phố nhỏ, yên lành. Anh vui thú điền viên, đúng với cả nghĩa đen lẫn nghĩa trắng. với cây kiểng, bông hoa, vườn tược. Trong vườn quanh nhà của anh trồng đủ những loại cây ăn trái, như hồng ḍn, mận, pear, cam, quít, chanh, đặc biệt có cả cây thanh longnữa, làm tôi nhớ đến sản phẩm quí giá này tại Nha Trang. Ngoài ra, anh c̣n chăm sóc cho gần ba trăm gốc lan đủ loại, một vườn nhỏ cây long tu (aloe) và một dàn chậu hoa đủ màu treo lủng lẳng dọc vách nhà. Đặc biệt hơn cảlà lối đi, anh đă trồng loại cỏ Đại Hàn mịn như nhung. Ai có thấy tận mắt mới phục tài anh Giao về cách sưu tầm, chăm bón tỉ mỉ và nhất là tính nhẩn nại ít người già sánh kịp.
Nguồn: Khóa 1 Hoa Tiêu