Tưởng nhớ Cố Chuẩn Tướng Ngô Hán Đồng.
VN Thành 08-2007

Tôi thuyên chuyển đến TĐ37PB cuối năm 1960. Tiểu đoàn 155 ly mới thành lập được khoảng 6 tháng, đang huấn luyện giai đoạn 4, đơn vị đồn trú tại phía tây thị xă Pleiku chừng 1 km, trên giẫy đồi đất trơ trụi, cao độ khoảng 800m, mùa mưa th́ trơn trượt, mùa lạnh th́ bụi mù trời; doanh trại có 5 nhà mái tôn và mươi nhà mái tranh vách đất.

Đại úy Ngô Hán Đồng, Tiểu đoàn trưởng nhận định tiểu đoàn mới nên yếu kém trên toàn diện nhưng muốn vươn lên phải tạo thế mạnh trên cục diên; muốn vậy phải tập trung khả năng vào điểm chính:

-T́m hiểu khả năng, đặt người đúng chỗ.

-Đào tạo chuyên viên, kết hợp chặt chẽ dể có thể bắn tập trung cả tiểu đoàn nhanh chóng và chính xác.

Để được chấp nhận là đủ khả năng tham chiến, tiểu đoàn phải qua 4 giai đoạn huấn luyện 1,2,3,4. Pháo binh Quân đoàn sẽ khảo hạch giai đoạn 4. Điểm khảo hạch TĐPB phải trên 70% Nếu dưới, bị coi là thiếu khả năng, đơn vị trưởng và đơn vị bị mất uy tín và Pháo binh Quân đoàn cho 3 tháng nữa để huấn luyện lại và thi lại.

Khảo hạch giai đoạn 4 là khảo hạch cấp tiểu đoàn, kéo dài 12 giờ, các đ̣i hỏi chính là:

-Ban địa h́nh tiểu đoàn phải hoàn tất công tác địa h́nh độ chính xác 1/1000 trong 2 giờ.

-Từ lối vào, pháo đôi phải chiếm đóng vị trí, gióng hướng, sẵn sàng bắn trong 7 phút.

- 7 phút từ khi quan sát viên nh́n thấy mục tiêu cho tới khi cả tiểu đoàn bắn hiệu quả và trung tâm khu đạn rơi phải nằm trong bán kính 50 m của mục tiêu.

- Chuẩn định chính xác ban ngày và độ cao nổ ban đêm, chuyển xạ, tiêu hủy, TOT.

-Bất cứ khẩu đại bác nào không bắn được v́ bất cứ lư do ǵ đều bị trừ điểm.

Trong thời gian huấn luyện, đại úy Đồng chịu khó, lại có kiến thức thực hành về pháo binh rộng, ông giám bám sát các toán chuyên môn như: địa h́nh, tác xạ, gióng hướng súng, khẩu đội và quan sát viên: t́m hiểu khả năng khỏe hay yếu, để chỉ bảo, sửa sai và chấn chỉnh tổ chức, hầu có thể làm chậm và đúng, rồi làm nhanh và đúng.

Bất cứ vấn đề chuyên môn nào đem ra hỏi ông, ông tham khảo binh thư, bạn bè, cố vấn Mỹ và trả lời đầy đủ, mau chóng. Ông huấn luyện cho đơn vị gióng hướng và kiểm soát hướng súng ban đêm bằng sao Bắc đẩu

Sau 3 tháng tích cực huấn luyện giai đoạn 4, khảo hạch tiểu đoàn được trên 80 % điểm.

Sau đó các pháo đội tác xạ đi hành quân ở Ban hét, Daksut, Dakpek. chỉ c̣n lại hậu cứ của tiểu đoàn ở Pleiku. Trước khi đi hành quân đại úy Đồng nói kín với tôi:

-Ông tướng quân đoàn nóng tính, ông hay ghé thăm các đơn vị hành quân, phải lựa lời mà đáp cho vừa ḷng người, kẻo có ngày ăn gậy đấy !

- Mới đây ông tướng gọi bác sỹ quân y tới chẩn bệnh; sau khi khám, bác sỹ nói, tim của thiếu tướng yếu, thiếu. tướng dùng thuốc trợ tim này, ông tướng cho bác sỹ một gậy và nói tim tôi mà yếu hả ! đuổi về và truyền gọi trung tá TĐT quân y.

Trung tá bác sỹ sau khi chẩn bệnh nói sức khỏe của thiếu tướng tốt, nhưng thiếu tướng nên dùng thuốc bổ này th́ khỏe hơn nữa. (cùng loại thuốc mà ông bác sỹ trước cho) Ông tướng nói:

-Trung tá có khác, bác sỹ kia mới ra trường chưa có kinh nghiệm..

Đại úy Ngô Hán Đồng rất phục Thiếu tá Dương Thái Đồng, Chỉ huy trưởng PBQĐ II, có tài nói chuyện, đối đáp và đoán ư, mỗi lần ông nói chuyện, nhất là chuyện tiếu lâm, cả bộ tham mưu quân đoàn, kể cả Tư lệnh đều xúm lại nghe. Tư lệnh Quân đoàn chỉ định ông, kiêm nhiệm luôn Tham mưu trưởng quân đoàn; với nhiệm vu này, Thiếu tá Đồng đă khéo léo làm hạ hỏa nhiều cơn phẫn nộ của Tư lệnh, đỡ lời giùm bô tham mưu nhiều lần.

Đại úy Đồng là người quyền biến, ḥa hợp với mọi người, có t́nh huynh đệ chi binh. Ông chủ trương đơn vị ḿnh đi theo nhịp toàn quân, phải có hiệu năng trên trung b́nh nhưng không là hạng nhất, như khi đi khiêu vũ phải đi theo điêu nhạc chung, nhạc slow th́ nhảy chậm, nhạc valse th́ phải nhảy nhanh .

Xong khảo hạch, cuộc sống của đơn vị thoải mái. Các sĩ quan khoảng 4- 5 tháng được đi phép hay đi công tác đây đó, thông thường độ 10 ngày nhưng cũng có ông đi luôn 3 tuần lễ. Với những sĩ quan này, sau khi đi trễ phép về ông làm ngơ không gặp, nếu sĩ quan đó chịu khó làm việc chuộc lỗi, độ một tháng sau ông gọi lên bảo: ông để tôi làm việc chứ, lần sau có trễ th́ trễ một vài hôm thôi nhé! Với những sĩ quan không tỏ vẻ hối cải, không chịu khó làm việc lại th́ sẽ bị trừ ít ngày trong phép thường niên.

Năm sau, ông được thăng cấp thiếu tá và bổ nhậm Chỉ huy trưởng Pháo binh Sư đoàn. Người thay thế ông là đại úy Thân Trọng Thắng, nguyên giáo sư trường quốc học Huế.

Trước khi bàn giao, trong lúc thảnh thơi, tôi theo hai ông đi ăn phở buổi sáng tại Pleiku. Khi nói chuyện vui, tôi nói, tôi nghe người ta nói: đại úy Nguyễn Đức Thắng thích ăn phở và ăn mấy tô phở mỗi lần, ông rất giỏi toán.

Đại úy Thân Trọng Thắng cười nói: Trung úy nói đúng phần đầu, phần sau th́ chưa chắc. Tôi trố mắt nghi ngờ, ông nói tiếp: Ba chúng tôi lúc trước ở cùng một đơn vị, sáng chủ nhật thường rủ nhau đi ăn phở, có tục lệ: mở đại một trang sách toán lớp 12, lấy đại một bài, ai giải chậm phải bao tiền phở. Ông Đồng này trả ít nhất !

Đại úy Đồng có trí nhớ tôt và rất cố gắng nên trong hai năm ở Pleiku, dù bận công vụ, ông tự học và thi xong năm thứ 2, năm thứ 3 luật và hoàn tất cử nhân luật.

Năm 1972, nghe tin Đại tá Ngô Hán Đồng và Chuẩn tướng Phan Đ́nh Soạn tử nạn phi cơ trực thăng ở ngoài khơi Đà nẵng; tôi ở Tây Ninh ngậm ngùi thương tiếc: Quân đội mất một người tốt và một người giỏi và hiếm quí.

Vận nước như vậy? hay là
Cái điều bạc mệnh có chừa ai đâu?

Nguồn: Pháo Binh