Trận chiến Xuân Lộc là cơn phẫn nộ cuối cùng của một quân đội anh hùng bị bội phản.

Chuẩn Tướng Lê Minh Đảo là vị tướng đă cùng với 2 phụ tá: Đại Tá Lê Xuân Mai (Tư Lệnh Phó Sư Đoàn 18) và Đại Tá BĐQ Phạm Văn Phúc (Tỉnh Trưởng Long Khánh) chỉ huy pḥng tuyến thép Xuân Lộc từ rạng sáng 8/4/75 cho đến khi được lịnh rút quân ngày 21/4/75.

Sau này viết về mặt trận Xuân Lộc (tỉnh Long Khánh) tháng 4/75, người thương cũnh như kẻ thù VNCH, đều có cùng chung quan điểm khi bày tỏ sự khen ngợi và ḷng cảm phục người lính miền Nam. Chính Tướng Văn Tiến Dũng, Tổng Tư Lệnh Quân Đội Nhân Dân của Bắc Việt đă hé lộ điều này trong tác phẩm của y "Đại Thắng Mùa Xuân 75" rằng:

Mặt trận Xuân Lộc ác liệt và đẫm máu từ những ngày đầu tiên. Các sư đoàn 6, 7, 341 của ta phải tiến công trong thành phố nhiều lần nhưng gặp phải sức kháng cự mănh liệt của Trung Đoàn 43 của địch. Các đơn vị pháo của ta đă sử dụng nhiều hơn cơ số đạn dự trù. Số lớn tăng và xe bọc thép của ta bị hạ...

C̣n D. Todd, người kư giả Pháp, từng thiên Cộng, đă viết trong "Cruel April: The Fall of Saigon" như sau:

Tinh thần binh sĩ VNCH tại Xuân Lộc rất cao, hệ thống truyền tin rất tốt. Các đơn vị Dù và BĐQ đă đến. Con đường Sàig̣n được khai thông...các sĩ quan của QLVNCH đang gọi pháo binh và không yểm rất chính xác, nhanh chóng, t́nh trạng chiến đấu của họ gần giống như lúc c̣n quân đội Mỹ yểm trợ...

Nhưng có lẽ ư nghĩa và cảm động nhất là báo cáo của Tướng X. Smith, Trưởng Pḥng Tùy Viên Quân Sự (DAO) lên chức Tham Mưu Trưởng Liên Quân Mỹ:

Tại chiến trường Long Khánh rơ ràng QLVNCH đă chứng tỏ sự quyết tâm và anh dũng chiến đấu chống lại địch quân đông gấp nhiều lần...

Xuân Lộc là tỉnh lỵ của tỉnh Long Khánh được TT Diệm thành lập từ năm 1957 bằng cách cắt bớt phần đất của tỉnh Biên Ḥa, mục đích định cư đồng bào Việt, Mường, Nùng, Thái di cư năm 1954. Tỉnh có diện tích vào khoảng 3,457 km2, đất đai phần lớn là núi thấp, đồi cao, rừng thưa và đồn điền cao su -- trong kháng chiến là một vị trí chiến lược quan trọng v́ là ngă ba của 2 quốc lộ 1 và 20, cửa ngơ từ miền Trung, miền Cao Nguyên vào Sàig̣n chỉ cách nhau 80 km, do đó Xuân Lộc được coi như ṿng đai ngoài bảo vệ phi trường Biên Ḥa và thủ đô. Xuân Lộc nằm trên đường giao liên giữa chiến khu C và D của VC với các mật khu Mây Tầm, Cù Mị, Xuyên Mộc, Đất Đỏ của tỉnh Phước Tuy, con đường mạch máu mà Bắc Việt dùng để nhận tiếp tế bổ sung quân và tiếp liệu bằng đường biển, v́ vậy từ lâu Sư Đoàn 18 BB đă được bố trí tại tỉnh này để ngăn chận.

Để cắt đứt đường rút quân của VNCH từ 2 tỉnh Tuyên Đức, Lâm Đồng, Bắc Việt tấn công quận Định Quán do Tiểu Đoàn 2/43 trấn giữ và trong khi giao tranh đẫm máu, không quân VN đă thả lầm 2 trái bom 500 cân Anh vào vị trí của quân ta tại núi Đất, khiến gần 200 người chết và bị thương trong đó có cả vị tiểu đoàn trưởng làm Định Quán mất ngày 17/3/75.

Để tấn công Long Khánh, BV đă tung vào chiến trường này Quân Đoàn 4 gồm 3 Sư Đoàn 6, 7, 341 và các đơn vị có sẵn của Quân Khu 7. Thiếu Tướng CS Hoàng Cầm là tư lịnh, chính ủy là Thiếu Tướng Hoàng Thế Thiệp. Trận chiến đẫm máu đă đồng loạt xảy ra tại 3 pḥng tuyến: ngă ba Dầu Giây, thị xă Xuân Lộc và Gia Rai (nằm tiếp cận giữa B́nh Tuy và Long Khánh), lực lượng ĐPQ+NQ tỉnh và các đơn vị tăng phái gồm Trung Đoàn 8 (Sư Đoàn 5), lữ đoàn 3 Thiết Kỵ, Liên Đoàn 7BĐQ, 2 Tiểu Đoàn Pháo Binh, Liên Đoàn 81 Biệt Cách Dù và toàn bộ Lữ Đoàn 1 Dù (với các Tiểu Đoàn 1, 2, 8, 9) và Tiểu Đoàn 3 Pháo Binh Dù, Sư Đoàn 4 không Quân VN từ phi trường Cần Thơ phụ trách không yểm chiến thuật.

Chiến trường Long Khánh gồm 3 mặt trận chính: mặt trận ngă ba Dầu Giây do Trung Đoàn 52 BB và một thiết đoàn chiến xa trấn giữ. Mặt trận múi Chứa Chan, Gia Rai do Liên Đoàn 7 BĐQ và Trung Đoàn 43 BB. Thị Xă Xuân Lộc do Trung Đoàn 43 BB và các Tiểu Đoàn ĐPQ bảo vệ... Bộ tư lệnh hành quân của Tướng Lê Minh Đảo đặt tại quận đường Xuân Lộc ngă ba Tân Phong-Long Giao được bảo vệ bởi các đơn vị trừ bị của sư đoàn, pháo binh và một thiết đoàn chiến xa.

Thế rồi vào lúc 5g30 ngày 9/4/75, khi vạn vật bắt đầu một ngày mới, chim chóc rời tổ kiếm ăn, dân chúng dọn hàng ra chợ, các tín đồ Thiên Chúa Giáo đi xem lễ sớm tại các nhà thờ, các loa phóng thanh của Ty Thông Tin Xuân Lộc mở đầu bằng các bài hát trữ t́nh thương lính...th́ cũng là lúc Bắc Việt nă hàng trăm ngàn loại pháo đủ loại vào thành phố, đa số rớt vào chợ, nhà thờ và các nhà của dân chúng khiến cho người dân vô tội chết và bị thương như rạ, v́ trận pháo kích kéo dài trong 2 tiếng đồng hồ với hơn 3,000 trái đạn, liên tục không dứt, dân chúng chạy đâu để trốn tránh tử thần.

8 giờ...quân Bắc Việt tấn công vào thành phố nhưng bị chận lại bởi Trung Đoàn 43 BB và Tiểu Đoàn 3/4 ĐPQ Long Khánh nên phải chém vè sau khi bỏ lại tại chỗ 100 tử thi. Nhiều T54 và PT76 bị hạ khắp nơi bởi các hỏa tiễn M72 và các phản lực cơ A37, F5 của Không Quân.

Ngày 10/4/75, Cộng Quân trở lại tấn công Xuân Lộc với 2 Sư Đoàn 6, 7 và các trung đoàn thiết xa, khắp các mặt trận Đông, Tây, Nam, Bắc thành phố từ ṭa thị chính Long Khánh đến sân bay, nơi nào Cộng Quân cũng sử dụng quân số cấp trung đoàn. Cuộc chiến kéo dài trong nhiều ngày, cả 2 phía giành dựt từng ngôi nhà, pḥng tuyến để sống. Không Quân VN đă yểm trợ tích cực và hữu hiệu cho các đơn vị dưới đất bằng các phản lực cơ tối tân F5E, góp phần tiêu diệt số lớn Cộng Quân. Trung Đoàn 43 BB mặc dù đă bị Cộng Quân cắt ra từng đơn vị nhỏ, nhưng vẫn tiếp tục chống trả mănh liệt, gây cho địch nhiều tổn thất, như Văn Tiến Dũng đă phải xác nhận trong tác phẩm Mùa Xuân Đại Thắng.

Qua đến ngày 4 của cuộc chiến, Lữ Đoàn 1 Dù gồm các Tiểu Đoàn 1, 2, 8, 9 và Tiểu Đoàn Pháo Binh Dù mới từ miền Trung về, được lịnh tăng cường cho Xuân Lộc. Tất cả trực thăng của 2 Trung Đoàn 3, 4 Không Quân gồm hàng trăm trực thăng bán phản lực HU1B đă thả hơn 2,000 quân Dù từ Trảng Bom vào trận địa, các pháo đội Dù cũng được trực thăng Chinook chuyển vận đến Bộ chỉ huy hành quân Dù đóng kế Bộ tư lịnh Sư Đoàn 18 BB.

2 Tiểu Đoàn Dù đầu tiên đă nhảy xuống đồn địch để chiếm lại Bảo Định, chiếm lại quốc lộ 1, nơi 2 trung đoàn thuộc Công Trường 6 Bắc Việt đang tập trung tấn công Bộ Tư Lịnh Sư Đoàn 18 BB tại Tân Phong. Một tiểu đoàn Dù khác nhảy xuống chiếm lại khu vực vườn cây của cố Thống Tướng Lê Văn Tỵ. Ngoại ra các tiểu đoàn khác nhảy vào Xuân Lộc để giải vây cho các tiểu đoàn ĐPQ và Bộ Chỉ Huy tiểu khu Long Khánh.

Tại ngă ba Dầu Giây, Cộng Sản Bắc Việt cũng đồng loạt tấn công Chiến Đoàn 52 BB từ ngày 12/4/75 bằng biển người và tăng, pháo. Lần lượt các tiền đồn, pḥng tuyến của Trung Đoàn 52 BB từ Kiệm Tân về tới ấp Phan Bội Châu trên quốc lộ 20 bị tràn ngập. Cuộc chiến trở nên ác liệt và đẫm máu đă xảy ra chiều ngày 15/4/75 ngay tại xă Dầu Giây, ngă ba 2 quốc lộ 1-20, giữa Chiến Đoàn 52 BB (gồm Trung Đoàn 52, Lữ Đoàn 3 Thiết Kỵ, các lực lượng ĐPQ Kiệm Tân, Long Khánh; tổng cộng gom lại 2,000 người) và Binh Đoàn 4 Cộng Sản Bắc Việt (trong đó có sư đoàn tổng trừ bị của Hà Nội 341 vừa từ Thanh Hóa vào), do Trần Văn Trà vừa thay thế Hoàng Cầm, chỉ huy đă cho ứng dụng chiến thuật biển người. Trong trận chiến nướng quân man rợ, tàn bạo và khủng khiếp này của Bắc Việt, 1 người lính VNCH đă phải chọi với 10 binh sĩ Bắc Việt với tăng và pháo. Chiến Đoàn 52 BB cuối cùng đă tan hàng vào đêm 15/4/75, tất cả pháo binh, thiết giáp, người đều bị CS Bắc Việt hủy diệt sau mấy ngày đêm cầm cự. 9 giờ đêm đó, khi chiếc hầm chỉ huy của chiến đoàn bị bắc sập, đại tá chiến đoàn trưởng mới cho rút quân, theo ông chỉ c̣n...200 ngươi sống sót.

Trong cuộc phỏng vấn của nhà văn Phạm Huấn sau ngày 30/4/75, Trung Tướng Nguyễn Văn Toàn, Tư Lịnh Quân Đoàn III đă cho biết, sau khi tŕnh Bộ Tổng Tham Mưu, ông đă ra lịnh cho Không Quân sử dụng 2 trái bom "Daisy Cutter" tại ngă ba Dầu Giây trong đêm 15/4/75, vào vùng tập trung quân của Bắc Việt ngay khi Chiến Đoàn 52 BB bị tan hàng, gần 10,000 quân Bắc Việt với chiến xa T54, đại pháo đang di chuyển trên quốc lộ 20 vừa tới ngă ba Dầu Giây đă bị hủy diệt toàn bộ.

(...)

Qua 12 ngày các chiến đăm máu, tuyến thép Xuân Lộc vẫn đứng vững dù Phan Rang đă thất thủ vào 17/4/75, Phan Thiết mất 18/4/75, B́nh Tuy bỏ ngỏ -- giờ đây Xuân Lộc là vùng giới tuyến của đất nước. Tin thắng trận của Sư Đoàn 18 BB, Lữ Đoàn 1 Dù, Biệt Động Quân, Thiết Giáp, Địa Phương Quân, Lôi Hổ và Không Quân tới tấp bay về Sàig̣n, như những gáo nước lạnh tạt vào vài bọn nhà báo - nhà văn - kư giả - trí thức ngoại quốc và trong nước đang chờ đợi xem một màn cụp lạc về sự sụp đổ của VNCH, khiến họ không c̣n cách nào để mà bóp méo, xuyên tạc được nữa nên đă thay đổi thái độ và kính phục tinh thần bất khuất của người chiến sĩ VNCH, bởi v́ đây là chiến thắng vĩ đại cuối cùng của Quân Lực này trước khi phải ră ngũ.

10 giờ sáng ngày 20/4/75, lịnh bỏ Long Khánh được ban hành bởi Tư Lịnh Sư Đoàn 18 BB. Tất cả lực lượng tại đây dùng liên tỉnh lộ 2, phát xuất từ Tân Phong, Long Giao về Phước Tuy với 3 cánh quân Sư Đoàn 18 BB, tiểu khu Long Khánh + ĐPQ, Lữ Đoàn Dù + Tiểu Đoàn 3 Pháo Binh Dù. Trong cuộc rút quân này, Lữ Đoàn Dù bị thiệt tḥi và chịu số phận bi đát nhất v́ là đơn vị đi đoạn hậu: họ phải chống trả CSBV, 2 bên c̣n đang giao tranh ác liệt tại Bảo Định th́ 7 giờ tối ngày 20/4/75 có lịnh rút quân, trong khi các thương binh và tử thi lính VNCH chưa được di tản. Nhưng tất cả đành phải bỏ lại như năm nào tại Hạ Lào, bởi v́ đối với người c̣n sống, đoạn đường đầy xác lính VNCH hơn 4 km trong rừng cao su đen nghịt để ra quốc lộ 1, là các cửa địa ngục phải vượt qua. Tất cả thảm trạng trên đều là những oan khiên bi thảm của người lính VNCH mà ít ai biết đến.

9 giờ tối, các tiểu đoàn Dù này mới tới quốc lộ và một hoạt cảnh cảm động đă diễn ra, tất cả giáo dân của xóm đạo Bảo Định, Bảo Toàn, Bảo Ḥa đă tập trung sẵn 2 bên vệ đường để theo chân lính di tản. Th́ ra người lính VNCH trong suốt cuộc chiến nồi da xáo thịt, luôn luôn là những kẻ giữ nhà, giúp dân -- t́nh quân dân thắm thiết chỉ được nhắc tới trong những lúc cùng khốn, cực nguy...

Mấy chục cây số đường rừng bị bỏ hoang trên liên tỉnh lộ 2 từ Tân Phong, đến Đức Thành, Long Lễ và Bà Rịa không phải là chuyện b́nh thường của một đoàn quân có dân chúng lẫn lộn, bởi vậy ngay trong đêm rút quân 20/4/75, Đại Tá Phạm Văn Phúc và Trung Tá Lê Quang Định, tiểu khu trưởng và tiểu khu phó tiểu khu Long Khánh đă bị tử thương v́ nhiều loạt B40 của CSBV bắn sả vào đoàn quân dân đang di chuyển. Lữ Đoàn 1 Dù rút lui sau cùng, chỉ riêng Tiểu Đoàn 3 Pháo Binh được di chuyển trên đường lộ với đại đội Trinh Sát Dù, các tiểu đoàn tác chiến đều mở đường bọc sâu trong rừng.

4 giờ sáng ngày 21/4/75, tại ấp Suối Cá, gần ranh giới Long Khánh - Phước Tuy, Tiểu Đoàn 3 Dù đă bị 2 tiểu đoàn CSBV phục kích. Pháo đội C và trung đội trinh sát bảo vệ, hầu hết đều bị thương vong trước biển người tấn công. Cánh quân đi đầu của Tiểu Đoàn 9 Dù cũng đụng độ nặng với CSBV tại thung lũng Gia Rai, dưới chân núi Cam Tiên. Ngoài những thiệt hại kể trên, cuộc rút quân trên liên tỉnh lộ 2 coi như hoàn tất, kết quả tốt đẹp. Sư Đoàn 18 BB được chỉ định về pḥng thủ tuyến phía Đông thủ đô Sàig̣n từ tổng kho Long B́nh đến kho đạn thành Tuy Hạ, tiếp cận với các lực lượng của trường Bộ Binh Thủ Đức, trường Thiết Giáp và một Lữ Đoàn Dù có trách nhiệm bảo vệ quốc lộ 15 từ Long Thành về Bà Rịa. Tất cả chiến đấu với giặc cho tới khi Dương Văn Minh ra lịnh bỏ súng, tan hàng vào lúc 11 giờ 30 mới chấm dứt.

Hồ Đinh
Tiểu Đoàn 1/43, SĐ18BB

generalhieu