SAIGON - Tướng Nguyễn Văn Vỹ là một quân nhân chừng mực, hút thuốc bằng ống điếu và có tiếng là làm nên việc. Nhưng danh thơm của đời binh nghiệp ông có nguy cơ bị phá đổ v́ ông can dự vào một vụ tham nhũng dính líu tới quỹ tiết kiệm quân đội lên đến cả mấy chục triệu đô-la; trong vụ này ông coi ra có vẻ bị kẹt vào giữa tuy cá nhân ông trong trắng. Tướng Vỹ tốt nghiệp trường luật tại Hà Nội và sau này trường vơ bị St. Cyr của Pháp. Ông là sản phẩm của giới quan liêu Việt Nam, một thời là chỉ huy trưởng của lính pḥng vệ dinh thự Hoàng Đế Bảo Đại. Ông cũng từng là một lính dù với một thành tích chiến đấu khả quan, một phật tử cưới một tín đồ Công giáo, và một quân nhân phi chính trị. Ông trốn tránh sang Pháp sau khi va chạm với cố Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm và trở về nước và gia nhập lại quân đội sau cái chết của ông Diệm. Một lần trong đời binh nghiệp ông đă được phê trong một bản công văn Mỹ, "một người chống tham nhũng kịch liệt."

Một Lựa Chọn Đương Nhiên

Nói tóm lại, ông là một quân nhân 54 tuổi với những tài năng ít tướng lănh Nam Việt Nam sánh b́. Khi Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu thành lập chính phủ hợp hiến bốn năm trước, Tướng Vỹ là một lựa chọn đương nhiên vào chức vụ tổng trưởng quốc pḥng. Ông đă chu toàn chức vụ một cách nghiêm túc - tuy không tránh khỏi vài đụng chạm và đôi ba lần kèn cựa với Tổng Tham Mưu Trưởng Cao Văn Viên, một tướng lănh bốn sao thứ hai của quốc gia rất được trọng vọng. Tuy nhiên con đường chức nghiệp ngăn nắp của Tướng Vỹ đă bị đảo lộn bởi vụ tham nhũng có ṃi khỏa lấp những tin dật gân xảy ra hằng ngày trên mặt báo Sài G̣n. Vụ này liên quan đến việc quản trị một quỹ quân đội khoảng 10 triệu đô tạo nên bởi sự đóng góp ép đặt của khoảng 800 ngàn người trong quân đội và địa phương quân.

Tuy nhiên, mặt khác vụ này đe dọa thế cân bằng mong manh mà Tổng Thống Thiệu cố duy tŕ trong giới tướng lănh tuy không c̣n là một hội đồng quân lực chính thức nhưng vẫn c̣n là điểm tựa cho chế độ. Và một số thành viên của Hạ Nghị Viện và Thượng Nghị Viện càng làm cho t́nh thế rối răm thêm bằng cách phao tin là Mỹ đang lèo lái trong hậu trường để ức chế nền kinh tế Nam Việt Nam (mà Mỹ nâng đỡ với một ngân sách hàng năm lên tới 500 triệu đô).

Đă có bốn viên chức cao cấp trong Bộ Quốc Pḥng bị ngưng chức. Chính Tướng Vỹ cũng có thể buộc phải từ chức, tuy chưa có ai có thể trưng bằng cớ ngoại trừ ông là một người xấu số bị kẹt ở giữa. Sự từ chức hay sự thuyên chuyển của Tướng Vỹ tới một chức vụ khác có thể gây sóng gió trong hàng ngũ quân đội - một điều mà ông Thiệu rất ngại làm. Hơn nữa, c̣n có vấn đề nan giải của 150 sĩ quan - số đông là đại tá và tướng lănh - đă được biệt phái qua điều hành bảy công ty tài trợ toàn phần hay bán phần bởi quỹ mang tên Quỹ Tiết Kiệm Quân Đội (QTKQĐ).

Không Hội Đủ Bằng Cớ

Cho tới ngày hôm nay, vẫn không t́m thấy bằng cớ là có tham nhũng trong ban quản trị của QTKQĐ. Thật vậy, một số cơ nguồn tài chánh cảm thấy rằng một cuộc điều tra chắc chỉ có thể cho thấy là quỹ này đang phồn thịnh. Đó là một trong mối khó khăn. Quỹ này đă trở nên một thương vụ hết sức mạnh mẽ đến độ các thương gia khác bắt đầu đặt nghi vấn là có nên cạnh tranh với quân đội hay không. Chẳng hạn, quân đội đang tài trợ cho một công ty xây cất và đồng thời quân đội cũng sẽ là khách hàng. Điều này đă khiến một số dân biểu và nghị sĩ tố giác rằng đang t́m cách ngăn chận QTKQĐ và bóp chết các kỹ nghệ tài trợ bởi QTKQĐ.

Một viên chức Mỹ phải cười về lời cáo buộc này. Tuy nhiên ông này thêm là giới chức Mỹ đặt nghi vấn về sự khôn ngoan để quân đội can dự vào thương vụ to lớn như vậy. Và người Mỹ cũng ư thức được rằng chỉ duy tầm mức to tát của QTKQĐ cũng đă là một cám dỗ đầy hấp lực trong một nước mà không mấy ai chống cự lại cám dỗ. Thật vậy, QTKQĐ trông vẻ lực lượng và hấp dẫn khiến quân lực Nam Việt Nam đă chuẩn bị khởi công một công vụ buôn bán tương tựa. Đó là trước khi vụ x́ căng đan này bùng nổ do kết quả của những lời tố giác của quốc hội và giới báo chí địa phương về một lối quản trị cẩu thả. Thật là mỉa mai khi mà một số nhật báo trước đây đặt nghi vấn về quỹ này nay lại quay sang đặt nghi vấn có nên phá đổ nó không.

Tướng Vỹ, người đă mơ sáng kiến này từ năm 1968 như một phương thức để tạo cho cá nhân quân sĩ có được một số vốn nhỏ khi xuất ngũ, bảo vệ ư kiến này cách mạnh mẽ trong nội các. Đang khi đó, chính phủ đ́nh chỉ việc khấu trừ lương bổng xung vào quỹ và chuyển giao tài sản và sổ sách của quỹ này cho một ngân hàng do chính phủ nắm và một ủy ban điều tra dưới sự lănh đạo của ông già gân Phó Tổng Thống Trần Văn Hương. Ủy ban điều tra này là một b́nh phong hội tụ một số tướng lănh, thẩm phán và giới chức ngân hàng, và tiến hành với một diễn tŕnh chỉ cho thấy rơ mối căng thẳng của mọi phe phái liên hệ. Tuy nhiên, ông Hương có tiếng là liêm chính và đồng thời cũng rất bốc đồng. Và tuy ông là bạn thân của Tổng Trưởng Quốc Pḥng Vỹ, phó tổng thống 69 tuổi cũng có tiếng từng va chạm với giới chóp bu quân đội và dân chúng có thể tin tưởng ông sẽ kháng cự lại bất cứ nỗ lực mưu đồ lật lọng nào.

George McArthur
Times Staff Writer
Los Angeles Times
Thứ ba, 4 tháng 4 năm 1972

generalhieu