Đại Tá Mai Xuân Hậu

Tháng 10 năm 1974. Tổng Thống Nguyễn văn Thiệu và phái đoàn chính phủ VNCH sau khi kinh lư Quân đoàn II, Quân khu II đă đến thăm tỉnh lỵ Kontum vào buổi xế trưa. Quân Cán Chính tỉnh Kontum đă tiếp đón phái đoàn tại Cơ Quan Chính Quyền Tỉnh (Ṭa Hành Chánh). Sau các thủ tục lễ nghi tiếp đón duyệt dàn chào quân nhân công chức trước cổng, TT. Thiệu cùng phái đoàn gồm Thủ Tướng Trần Thiện Khiêm, Đại tướng Cao văn Viên, Tổng Trưởng Hoàng Đức Nhă và một số các Tổng Bộ Trưởng đă có một buổi nói chuyện về t́nh h́nh đất nước tại hội trường Cơ Quan Chính Quyền Tỉnh.

Mở đầu buổi nói chuyện, Trung tá Mai Xuân Hậu, Tỉnh trưởng kiêm Tiểu khu trưởng Kontum đă chào mừng phái đoàn và tŕnh bày những điểm nói chung của tỉnh như t́nh h́nh tiếp liệu quân sự cũng như dân sự. Về mặt quân sự th́ đầu năm 1974 sau khi trung ương đă đồng ư để tái lập lại quân lỵ và chi khu Dak Pek cho đến nay th́ công việc tiếp vận hết sức là khó khăn, mỗi tháng chỉ có một chuyến trực thăng mang nhu yếu phẩm và phát lương cho nhân viên quận. Lực lượng nghĩa quân và địa phương quân không được yểm trợ để hoạt động tầm xa mà chỉ thu gọn cố thủ trong các ngọn đồi chung quanh quận ly. Các chi khu khác như Toumơ Rong, Mang Buk và Chương Nghĩa cũng ở trong t́nh trạng tương tự. Về dân sự, đặc biệt là kho dự trữ gạo và nhu yếu phẩm tại tỉnh ở mức rất thấp và theo kinh nghiệm năm 1972 khi Cộng quân cắt đứt quốc lộ 14 tại đèo Chu Pao trong ṿng một tháng th́ t́nh h́nh lương thực trong tỉnh đă thiếu thốn trầm trọng đến mức cạn kiệt. Kết thúc phần tŕnh bày, Trung tá Hậu nêu rơ những khó khăn hiện nay của tỉnh cũng như t́nh h́nh quân sự áp lực của địch là rất nặng nề.

. . .

Tháng 11 năm 1974. Cộng quân bắt đầu mở các cuộc tấn công gặm nhấm, trước hết là tràn ngập chi khu Dak Pek, Thiếu tá Vương Thế Cận, Quận trưởng kiêm Chi khu trường mất tích. Sau đó lần lượt các chi khu Mang Buk, Toumơ Rong và cuối cùng trong thượng tuần tháng 12 năm 1974 là chi khu Chương Nghĩa lọt vào tay Cộng sản. Tất cả các sĩ quan Chi khu trưởng đều mất tích trừ Thiếu tá Thạch Lợi thoát hiểm về tới Tiểu khu Kontum. Trước t́nh h́nh chiến sự sôi động, tất cả các đơn vị địa phương ở vùng phía Bắc tỉnh Kontum đă tan ră và nguyên một vùng rộng lớn hơn 2/3 lănh thổ hoàn toàn đă mất về tay địch, Trung tá Mai Xuân Hậu cho xúc tiến và khánh thành tượng đài “Tổ Quốc Ghi Công” tại ngả ba bên nầy cầu Dakba đường về thị xă Kontum để an dân. Phía dưới tượng đài có gắn bảng đồng nhỏ ghi:

“Nắng về én lượn chim tung cánh
Ghi dấu muôn đời vạn sử xanh”
Trung Tá Mai Xuân Hậu

Cuối tháng 11 năm 1974 Quân đoàn II cử Đại Tá Phan Đ́nh Hùng lên Kontum đăm nhận chức vụ Tiểu khu trưởng Tiểu khu Kontum.

Nguồn Quốc gia hành chánh