Tướng Dư Quốc Đống

Tướng Dư Quốc Đông có vóc dáng uy nghi, mày rậm, mắt to, cử chỉ hiên ngang. Ông là một sĩ quan can đảm, tài ba, đă từng trải qua nhiều trận chiến ác liệt trên khắp bốn Vùng Chiến Thuật. Ngoài tài hành quân tác chiến, Tướng Đống c̣n là một người rất nghĩa khí.

Có lần trong cuộc họp Hội Đồng Tướng Lănh để bầu phiếu buộc tội Trung Tướng Nguyễn Chánh Thi về việc a ṭng và dung túng những phật tử ở Vùng I Chiến Thuật, họ biểu t́nh quấy rối trị an và phản kháng lại Chính Phủ Trung Ương. Hầu hết tướng lănh đều bỏ phiếu thuận, chỉ co hai phiếu trắng; một vị tướng nói:
-Tội của Tướng Thi đă quá rơ ràng, tại sao có người lại bỏ phiếu trắng, ư nghĩa ǵ đây?
Trung Tướng Đống đứng lên nói:
-Tôi đă bỏ phiếu trắng đó. Trung Tướng Thi là thầy tôi, Trung Tướng Viên cũng là thầy tôi, nếu bảo tôi chống lại thầy ḿnh, th́ tôi không làm. Vậy quư vị muốn xử thế nào th́ tôi thi hành.

Các tướng lănh, trong đó có Trung Tướng Nguyễn Văn Thiệu, Trung Tướng Cao Văn Viên, nghe lời nói khí khái hùng hồn của ông ai cũng mến phục (Tướng Thi, Tướng Viên nguyên là Tư Lệnh tiền nhiệm của Sư Đoàn Dù).

Tướng Đống rất thương yêu binh sĩ, nhưng ông lại rất khắt khe với các sĩ quan cao cấp, các vị Tư Lệnh Phó, Lữ Đoàn Trưởng, Trưởng Pḥng, Tiểu Đoàn Trưởng rất nể sợ ông.[...] Các sĩ quan cấp tá trở lên mới bị Tướng Đống nạt nộ, quở trách, đối với cấp Úy th́ ông không nói ǵ. Nhưng với anh em binh sĩ, ông hết sức nhỏ nhẹ, cặp mắt luôn luôn nh́n họ một cách hiền từ, tŕu mến. Ông nghĩ họ là thành phần cực khổ và chịu nguy hiểm nhiều nhất, ông muốn yểm trợ giúp đỡ thật nhiều cho binh sĩ và gia đ́nh họ, giống như người cha lo lắng cho đứa con thân yêu của ḿnh vậy.

Tướng Đống là Tư Lệnh thứ tư của Sư Đoàn Nhảy Dù (từ 1964-1972, sau Đại Tướng Đỗ Cao Trí, Trung Tướng Nguyễn Chánh Thi, Đại Tướng Cao Văn Viên). Trong binh chủng Dù, ông phục vụ lâu năm nhất, chỉ huy từ cấp Trung Đội Trưởng và không hề có thời gian gián đoạn chỉ huy so với các Tư Lệnh khác.

Thời gian ông chỉ huy là lúc chiến tranh Việt Nam lên tới cực điểm khốc liệt nhất, những trận đánh dữ dội không giản dị như thời c̣n trực thuộc quân đội Pháp. Nhiều trận giao tranh ở cấp sư đoàn và phối hợp hành quân tác chiến với các quân binh chủng khác. Dưới quyền lănh đạo của Tướng Đống, lực lượng Nhảy Dù đă không những mang lại nhiều chiến thắng mà c̣n làm cho quân lực Đồng Minh phải ngưỡng mộ. Đại Tướng Lindsay, nguyên là cựu cố vấn TĐ8ND đă nói: "Những chiến thắng gần đây ở Grenada và kinh đào Panama do Nhảy Dù Mỹ đem lại chính là chúng tôi đă học hỏi nhiều kinh nghiệm tác chiến của Nhảy Dù Việt Nam..."

Dưới quyền Tướng Đống, binh chủng Dù từ cấp Lữ Đoàn đă trở thành cấp Sư Đoàn, với quân số trên dưới 12.700 gồm 9 tiểu đoàn tác chiến và ba tiểu đoàn pháo binh. Cũng như vị tiền nhiệm là Đại Tướng Trí, người chỉ huy Dù dẹp loạn B́nh Xuyên, lập uy tín cho Thủ Tướng Diệm lúc mới cầm quyền, Tướng Đống chỉ huy SĐND lập nhiều công lớn trong Tết Mậu Thân, trận Pleime, Đồi 1416 ở Dakto, cuộc tiến quân sang Kampuchia, trận Hạ Lào, trận An Lộc...

Trương Dưỡng
(Trích Hồi Kư Một Cánh Hoa Dù)

generalhieu