Ngày 26 tháng 9 năm 2003

Thưa ông Tín,

Tôi c̣n nhớ nhà tôi, Roy Couch, có nhắc tới Tướng Hiếu trong các lá thư và băng thâu nhà tôi gửi về cho chúng tôi. Roy rất kính trọng Tướng Hiếu và Roy cảm thấy hănh diện đă phục vụ cạnh bên Tướng Hiếu. Bao nhiêu năm tháng đă trải qua từ thời buổi đó, ba mươi ba năm trước ngày 7 tháng 2, thật khó cho tôi nhớ lại bất cứ một chi tiết nào Roy nói về Tướng Hiếu.

Chức vụ đầu tiên của Roy tại Việt Nam là Cố Vấn cho Trung Đoàn 9 thuộc Sư Đoàn 5 Bộ Binh tại Quân Đoàn III vào tháng 7 năm 1969. Tôi nghĩ là tại Tỉnh B́nh Long. Đại Tá John Hayes và Roy cùng tới Bộ Tư Lệnh Sư Đoàn 5 vào ngày 26 tháng 10 năm 1969, và khởi sự làm việc với Tướng Hiếu.

Roy viết thư mỗi ngày cho tôi đang khi ở Việt Nam, lẽ dĩ nhiên là tôi cất giữ các lá thư đó. Tôi đă đọc lại các lá thư mà Roy viết cho chúng tôi khởi sự từ mồng 1 tháng 7 năm 1969, cho đến lá thư cuối cùng viết vào tháng 2 năm 1970. Các lá thư hầu hết liên quan đến đời sống hằng ngày tại đó, kể cho ba cháu gái và tôi, và đề cập đến việc gặp gỡ một số chiến hữu Mỹ của nhà tôi tại Việt Nam. Không có ǵ gọi là đặc biệt, nhưng tôi sẽ cống hiến ông các đoạn trích từ các lá thư đề cập các điều quan hệ đối với ông.

Ngày 21 tháng 11 năm 1969, Tối nay tụi anh (Toán Cố Vấn Mỹ) đăi tiệc Tư Lệnh và ban tham mưu Sư Đoàn 5. Coi bộ các quan khách rất vui thích bữa tiệc.

Ngày 25 tháng 12 năm 1969, Coi bộ Sư Đoàn 1 Hoa Kỳ sẽ là Sư Đoàn kế tiếp đi về nước. Nếu quả như vậy tụi anh sẽ phải dọn về Lai Khê. Anh sẽ kể thêm cho em sau.

Ngày 29 tháng 12 năm 1969, John Hayes đi nghỉ phép hôm nay và anh nắm quyền Toán Cố Vấn. Ngày mai, anh sẽ đi lên phía Bắc với Tướng Hiếu. Tụi anh sẽ thăm viếng An Lộc, Lộc Ninh, và Bố Đức. Có thể đi tới Sông Bé và rồi trở về Lam Sơn.

Ngày 31 tháng 12 năm 1969 Tụi anh bận túi bụi ngày hôm nay, và sẽ c̣n tiếp tục bận ngày mai. Phó Tổng Thống Việt Nam, theo thời khóa biểu, sẽ có thể có mặt tại đây ngày mai, không phải tại Lam Sơn, mà là tại một trong những căn cứ hỏa lực.

Ngày 1 tháng 1 năm 1970, Phó Tổng Thống Việt Nam thăm viếng một trong các căn cứ hỏa lực của tụi anh và anh chắc là em sẽ nh́n thấy trên Tivi. Anh sẽ không xuất hiện trên bất cứ đài Tivi nào, anh sắp hạng quá thấp trong hệ thống quân giai. Đáng lư ra Mỹ Việt hưởng đồng đều 50-50 trong vụ này. Phía Mỹ đă khống chế sân khấu tŕnh diễn và lấn át phía Việt ra khỏi đài, ngoại trừ những lúc bắt buộc tối thiểu. Thật là buồn mửa trước thái độ vị kỷ thái quá của phe ta. Chẳng vậy mà thiên hạ gọi bọn ḿnh là 'The Ugly American'.

Ngày 4 tháng 1 năm 1970, Hôm nay tụi anh đi thăm quanh vùng của sư đoàn. Tụi anh đi tận tới Bố Đức, giáp ranh giới Căm Bốt.

Ngày 2 tháng 2 năm 1970, Tụi anh chuẩn bị dọn về Lai Khê, và coi bộ công việc sẽ hoàn tất vào khoảng ngày 21 tháng 2. Có nghĩa là nội trong ba tuần lễ tụi anh sẽ có mặt tại đó. Tết kéo dài từ mồng 4 đến 8 tháng 2, và chắc tụi anh sẽ bị địch quấy nhiễu trong thời gian này. Em đừng nghĩ là sẽ bị quấy phá quá nhiều, nhưng đủ để ai nấy cũng sẽ phải bù đầu.

Ngày 4 tháng 2 năm 1970, Tối thứ sáu, anh được mời tới nhà Tướng Hiếu.

Tôi nghĩ tối thứ sáu là mồng 6. Sáng thứ bảy, mồng 7 tháng 2 Tướng Hiếu và Roy lên đường bay tới biên giới Căm Bốt; Roy bị giết khi bước ra khỏi trực thăng.

Tôi dự định nghe lại các cuộn băng thâu và sẽ ghi chép lại bất cứ ǵ Roy nói khả dĩ hệ trọng đối với ông. Tôi c̣n nhớ trong cuộn băng cuối cùng mà tôi nhận được, Roy có nói, Ngày mai anh sẽ tháp tùng Tướng Hiếu đi một chuyến xa.

Ngày 9 tháng 10 năm 2003

Sau khi đọc các lá thư Roy viết từ Việt Nam và nghe lại các băng thâu, việc sắp xếp lại các biến cố theo thứ tự thời gian trở nên dễ dàng hơn. Tôi sẽ tóm tắt những ǵ Roy nói về sinh hoạt quân sự đang khi ở Việt Nam.

Toát yếu:

Roy được bổ nhiệm trước tiên tại Sư Đoàn 5 QLVNCH, Quân Đoàn III tại Biên Hoà, phía Bắc Sài G̣n, khởi sự ngày 6/7/1969. Roy được bổ nhiệm tại Trung Đoàn 9 Bộ Binh trong tư cách một cố vấn cho Trung Đoàn Trưởng, Đại Tá Mă Sanh Nhơn. Roy nhắc tới một lễ mừng sinh nhật thứ 40 của Đại Tá Nhơn. Vợ Đại Tá Nhơn từ Sài G̣n tới tham dự buổi liên hoan.

Đại Tá John Hayes và Roy gặp nhau ngày 3/8/1969. Đại Tá Hayes rủ Roy theo về bản doanh Sư Đoàn 5 QLVNCH làm phụ tá cho ông. Ngày 5/8, Roy tới bản doanh Sư Đoàn để họp và có hội đàm với một vị Tướng Lănh Việt Nam nói lưu loắt Anh ngữ. Roy không nêu tên, nhưng tôi tự hỏi không hiểu đó có phải là Tướng Hiếu không. Trong khi hiện diện tại bản doanh, Roy tham dự một nghi lễ tiễn đưa Tướng Mỹ Talbott. Chuyến tới bản doanh Sư Đoàn là một cuộc thăm viếng.

Roy kể một trận giao tranh giữa QLVNCH và Bắc Quân trong cuộn thu băng. Roy nói Trung Úy Phan Huấn Vũ và các binh sĩ QLVNCH tuyệt đối không biết sợ hăi là ǵ trong trận đánh. Roy đề nghị tưởng thưởng huy chương Sao Đồng cho Đại Tá Nhơn, và một huy chương cho viên Trung Úy. Roy cũng được gắn một huy chương Sao Đồng v́ đă can dự vào trận đánh. Nhật báo "The Army Reporter", ngày 20/10/1969 có thuật lại trận đánh trong bài báo sau đây:

Đơn vị QLVNCH đánh vùi dập Bắc Quân

An Lộc - Dưới sự điều quân của một chỉ huy bị thương tích, một đại đội thuộc Sư Đoàn 5 QLVNCH càn quét gọn một lực lượng địch quân đóng chốt chặt chẽ trong một trận đánh kéo dài ba tiếng đồng hồ tranh giành từng công sự chiến đấu một, cách Sài G̣n 70 dặm về phía Bắc. Ba mươi ba chiến binh Bắc Quân bị giết trong trận đánh, trong khi đó chỉ có một chiến sĩ QLVNCH bị chết và 18 bị thương. Cuộc hành quân này thuần túy QLVNCH bao gồm thiết kỵ QLVNCH và các phi xuất KLVNCH tiến hành "không thua kém bất cứ một cuộc hành quân nào mà tôi đă mục kích bất cứ tại đâu và tại thời điểm nào," theo lời của một viên sĩ quan Mỹ chứng kiến trận đánh. Viên đại đội trưởng QLVNCH, Trung Úy Phan Xuân Vũ, bị thương nhẹ ba lần trong trận đánh nhưng từ chối tách rời khỏi đồng đội ḿnh để được chữa trị.

Cuộc đụng độ tiên khởi bắt đầu vào khoảng trưa khi Đại Đội 14, Tiểu Đoàn 4, thuộc Trung Đoàn 9 QLVNCH, tiến vào chu vi h́nh tṛn của các vị trí địa đạo và công sự chiến đấu nằm cách bốn dặm phía tây từ điạ điểm này. Trong khi hứng chịu các hỏa lực của các súng đại liên, liên thanh và hỏa tiễn B40, đại đội bộ binh tiến đánh vào bên trong hệ thống pḥng thủ địch. Khoảng giữa trận giao tranh và tại phía bên trong của ṿng công sự chiến đấu, các binh sĩ QLVNCH được một trực thăng của Sư Đoàn 1 Kỵ Binh HK tiếp tế cho đạn dược từ trên không thả xuống. Chiến đấu tiếp cận giữa các công sự chiến đấu "đóng chốt kỹ càng", các toán quân QLVNCH tuần tự làm câm nín các vị trí pḥng thủ gồm từ hai đến bốn địch quân. Cuộc kháng cự kết thúc sau ba tiếng đông hồ giao tranh. "Trận đánh kết liễu thật là tốt đẹp," theo lời một viên đại tá Mỹ.

Ngày 26/10/1969 Đại Tá Hayes và Roy cùng tŕnh diện tại Lam Sơn, trong tư cách Cố Vấn Trưởng và Cố Vấn Phó cho Tướng Hiếu. Đội Toán Cố Vấn và cũng có thể các quân sĩ QLVNCH bỏ ra nhiều th́ giờ để tân trang trại quân tại đây, gồm các pḥng ốc trú quân và củng cố các công sự pḥng thủ ngoại vi.

Trong tháng 12 năm 1969, Tướng Hiếu và Roy đi tới Quản Lợi để cử hành một Nghi Lễ Bàn Giao Quyền Chỉ Huy. Tôi không biết là của đơn vị nào.

Đầu năm 1970 Roy nói về kế hoạch dọn về Lai Khê. Roy nói là các ṭa nhà tại Lai Khê cần phải được sửa chữa khá bộn; trước hết họ cần xây đắp các thành lũy cho doanh trại, tiếp đến là tân trang các khu ở và các toà nhà khác. Coi bộ cả Việt lẫn Mỹ không ai muốn dời đây để lên Lai Khê cả.

Khi Tết gần kề, các quân sĩ tại Sư Đoàn 5 QLVNCH đều trông đợi Bắc Quân khuấy nhiễu. Lẽ dĩ nhiên là tôi không biết một tí ǵ để nói với ông về hoạt động của Bắc Quân vào thời điểm này.

Sau khi Roy chết Đội Toán Cố Vấn Mỹ đặt tên một doanh trại để tưởng niệm Roy.

Vào thời điểm Roy ngộ nạn, Roy đă được đưa vào danh sách thăng chức lên Đại Tá thực thụ, và đă được thăng chức sau khi chết. Roy cũng được nằm trong danh sách học Industrial College của Quân Lực tại vùng Washington, D.C.

Tôi đọc trong sách ông Tướng Hiếu học trường Command and General Staff tại Fort Leavenworth năm 1962-63. Roy học Command and General Staff năm 1960-61.

Thân ái,
Bà Ann Couch

generalhieu